E-nummer: E120 (Karmijn)

In de voedselindustrie zijn talloze productnamen afgeschermd. Ze krijgen een 'moeilijke' naam of worden vernoemd onder een E-nummer. Consumenten kunnen op deze manier minder goed bekijken wat er in een product zit, en producenten spelen door het afschermen van productnamen in op de onwetendheid van de consumenten. Een voorbeeld van een E-nummer wat de laatste jaren wat meer in kaart is gebracht is Karmijn, ook wel vernoemd onder het nummer E120. Karmijn wordt gebruikt als kleurstof voor producten die een rode of roze kleur moeten hebben.

Gebruik van kleurstoffen in voedingsmiddelen

Allereerst de vraag: waarom moeten producten rood gemaakt worden die van oorsprong helemaal niet rood zijn? Dit kan om meerdere redenen worden gedaan. Ten eerste ziet een product met een kleurtje er aantrekkelijker uit. Een roze koek of een rood snoepje eet je liever op dan wanneer deze grijs, bruin of wit zouden zijn. Daarnaast associëren mensen kleuren ook met producten. Aardbeien en frambozen zijn bijvoorbeeld rood/roze. Wanneer we een product eten of drinken waar aardbeien of frambozen inzitten, vinden wij het normaal dat dat product ook rood of roze is. Omdat producten als aardbeien en frambozen maar weinig kleur afgeven, wordt er kleurstof gebruikt om het product visueel gezien te laten lijken op de producten die erin verwerkt zijn. Vaak zie je dan ook dat in bijvoorbeeld Fristi rood-fruit, maar een heel laag percentage aan echt fruit in zit.

Karmijn, hoe wordt het gemaakt?

Zoals eerder al naar voren kwam is karmijn (E120) dus een rode kleurstof. Deze rode kleurstof wordt gewonnen uit de Chochenilleluis (schildluis). Deze luizen worden gekweekt op schijfcactus plantages. Ze zijn waarneembaar als kleine grijze bolletjes op de cactustakken, en lijken van een afstandje wel een beetje op schimmel. Wanneer de luizen groot genoeg zijn worden ze verzameld en vermalen, waarbij vocht vrijkomt (het bloed). Aan het bloed worden nog enkele stoffen toegevoegd om de kleur beter tot uiting te laten komen. Het geheel wordt gedroogd en vervolgens vermalen tot poedervorm. Karmijn komt dan ook in poedervorm aan bij de fabrikanten, die het vervolgens kunnen toevoegen aan hun producten.
Voor één kilo karmijn zijn ongeveer 140.000 vrouwelijke schildluizen nodig. Alleen de vrouwelijke exemplaren kunnen gebruikt worden, mannetjes hebben namelijk vleugels en leven maar net lang genoeg om de vrouwtjes te kunnen bevruchten.

Karmijn, waar komt het vandaan?

De schildluis leeft op schijfcactussen, die in plantagevormen terug te vinden zijn in warme landen. Voornamelijk in Peru, Mexico en Guatamala zijn deze plantages te vinden. In 2004 kwam het hoogste percentage karmijn uit Peru. De plantages worden enkel gebruikt voor het kweken van de luizen.

Productinformatie

Karmijn wordt in veel voedingsmiddelen gebruikt. Vaak wordt het vermeld onder E120. Het is raadzaam om bij twijfel het etiket van het desbetreffende product te bekijken. Tot dusver zijn er nog maar weinig bijwerkingen bekend over het gebruik van karmijn, echter kans op allergische reacties bij contact met de huid.
Hieronder een kort overzicht van producten die karmijn (kunnen) bevatten:

• Verf
• Make-up producten
• Aardbeien, frambozen en andere rood fruitachtige vruchtensappen, zuivelproducten en snoepwaren