Vergeten lekkernijen uit de oude tijd - jeugdsentiment

Niet alleen kinderen, maar ook volwassenen houden op zijn tijd van iets lekkers. Een snoepje of een koekje gaat er altijd wel in. Sommige soorten snoepgoed dat tegenwoordig te koop is, bestaan al heel lang. Hiervan hebben bepaalde lekkernijen een andere naam gekregen. Denk maar eens aan een Twix, die heette eerst Raider. Of M&M's, die heetten tot 1983 Treets. Bepaald snoepgoed uit oude tijden is nu zelfs niet eens meer te koop.

Inhoud

• Oude lekkernijen
• Geschiedenis van snoep
• Suikerwerk
• Voorbeelden van "oud" snoepgoed
• Sommig snoepgoed is jeugdsentiment
• Snoepgoed uit grootmoeders tijd
• (Bijna)Verdwenen snoepgoed
• Snoepgoed dat een andere naam heeft gekregen
• M&M's
• Twix
• Weetjes over snoep
• Patat/friet
• Keuze in patat
• Dranken
• Soorten frisdrank uit die tijd
• Melkproducten
• Melkproducten uit vroegere tijden
• IJs
• IJsjes uit vroegere tijden

Oude lekkernijen

De kinderen van tegenwoordig (anno 2020) staan er helemaal niet bij stil dat de "ouderen" vroeger ook graag iets lekkers lustten. Een snoepje of een ijsje gingen er wel in. Zo zullen ze vermoedelijk ook niet weten dat in de tijd van hun vader en moeder er hele andere soorten snoep en ijsjes waren dan nu. En dat geldt natuurlijk ook nog eens voor de grootouders. Die kregen maar sporadisch iets lekkers. Stukjes chocolade en doppinda's waren voor hun een lekkernij en dan vaak op zaterdagavond. Sommige soorten snoep zijn nog steeds te koop, maar hebben een andere naam gekregen. De kinderen van tegenwoordig kunnen - als ze willen - de hele dag door snoepen, zoveel keuze is er. Tijdens Sint Maarten krijgen ze nu volop snoep, terwijl dit in de jaren tachtig anders was. Toen kreeg je vaker een mandarijntje dan een snoepje.

Geschiedenis van snoep

Hoe lang bestaat snoep eigenlijk? Het antwoord hierop zal menig mens verbazen. Snoep bestaat al heel lang. Al sinds de 15e eeuw! Als we dan nog verder terugkijken, naar bijvoorbeeld de oertijd, komen we er achter dat die mensen ook al van zoet hielden. Toen was er natuurlijk nog geen snoep, dus aten ze zoete vruchten.

Suikerwerk

In de 16e eeuw werden de eerste snoepjes in Nederland gemaakt. Het schijnt dat dit in Vlaanderen al rond 1510 gebeurde. Deze Nederlandse snoepjes heetten toen geen snoep, maar suikerwerk. Alleen de deftige mensen (mensen uit hogere kringen) aten dit. Voor de "normale mens" was dit nog niet weggelegd. Het was namelijk erg duur. Dit suikerwerk werd van gesmolten rietsuiker gemaakt. Er werden smaakjes aan toegevoegd en je had een lekkernij. Duitse keizers wilden dit graag eten en lieten het vanuit Nederland aanrukken. Ook bij speciale gebeurtenissen werd er suikerwerk gegeten. Dan werden er kleine suikerbeestjes gemaakt. Uiteindelijk werd suikerwerk voor iedereen betaalbaar. Het werd namelijk niet meer van rietsuiker gemaakt, maar van de goedkopere suikerbiet.

Voorbeelden van "oud" snoepgoed

• PK kauwgom; dat is helemaal verdwenen
• Bazooka Bubble gum; te koop bij Jamin
• Ben Bits kauwgom; dit schijnt sinds 2011 weer te koop te zijn
• Caramac; een reep met caramelsmaak
• stroopsoldaatjes; deze zijn soms nog wel op een kermis te koop
• ijsbonbons; lekkere snoepjes met een spreuk op het papiertje. Verkrijgbaar in winkels die oud hollands snoep verkopen
• Top drop
• Rang
• Italiano
• Stophoest
• Bentasil
• toverballen
• wijnballen
• salmiak in een knijptube
• babyflesje met speen gevuld met snoep
• knots lollies
• salmiak in een smalle plastic omhulsel met kleine rode dop
• chocolade sigaretten; deze waren altijd rond Sinterklaas verkrijgbaar.
• snoeplipstick
• knetterkauwgom

Sommig snoepgoed is jeugdsentiment

Veel snoepgoed dat verkrijgbaar is, bestaat al sinds grootmoeders tijd en heeft nog steeds dezelfde naam. Sommig snoepgoed is helemaal verdwenen. Daarnaast is er snoepgoed dat nog steeds bestaat, maar een andere naam heeft gekregen. Bij veel van dit snoepgoed komen herinneringen uit de jeugdjaren naar boven en als een bepaald snoepje ineens weer verkrijgbaar is, kan dit voor leuke reacties zorgen.

Snoepgoed uit grootmoeders tijd

Snoepjes die al heel lang bestaan - uit grootmoeder tijd - zijn anno 2020 nog steeds verkrijgbaar. Dit zijn onder anderen:

• kaneelstokjes
• kaneelkussentjes
• boterwafeltjes
• zuurstokjes
• haagse hopjes
• zeeuwse babbelaars
• framboosjes
• zoethoutstokjes
• trekdrop

(Bijna)Verdwenen snoepgoed

Helaas is er ook snoepgoed dat (bijna) helemaal is verdwenen, terwijl dit ook lekker was! Sommig snoepgoed is verkrijgbaar bij winkels die oud Hollands snoep verkopen of gewoon bij het Kruidvat. Wat wel opvalt is dat snoepgoed dat eerst helemaal niet meer te koop was, anno 2020 wel weer te koop is in bepaalde winkels. Het eten van dit snoepgoed roept vaak herinneringen op uit de jeugdjaren. Oftewel, het zorgt voor jeugdsentiment.

Snoepgoed dat een andere naam heeft gekregen

Bepaald snoepgoed heeft in de loop der jaren een andere benaming gekregen.

M&M's

De bekende M&M's bestonden vroeger ook al, maar hadden een andere naam. Er was net zoals nu onderscheid in de kleur zakjes. De gele zakjes - met chocolade pinda's - heetten Treets. De bruine zakjes - zonder pinda's - heetten Bonitos. Ze waren tot 1983 verkrijgbaar in Nederland, daarna kregen ze de naam M&M's.

Twix

Twix bestaat uit twee smalle langwerpige koekjes met caramel en daar overheen chocolade. Ze zitten samen in één verpakking. De oude naam was Raider. Deze lekkernij werd van oorsprong (1968) in Nederland geproduceerd. Sinds 1979 werd deze reep in de VS Twix genoemd. Vanaf 1991 werd de naam Raider gewijzigd in Twix. Maar, Mars Nederland B.V. heeft in september 2015 in een éénmalige gelimiteerde oplage, Twix weer even Raider genoemd.

Weetjes over snoep

Het meeste snoep is gemaakt van rietsuiker, kristalsuiker of zoetstoffen, maar er bestaat ook snoep zonder suiker, speciaal voor mensen met diabetes en mensen die lijnen.

• aan snoep worden geur-, kleur- en smaakstoffen toegevoegd
• onder andere winegums en drop bevatten gelatine
• snoep kan verslavend zijn
• in Nederland staat drop op nummer 1, er wordt ongeveer 32 miljoen kilo per jaar van gegeten
• Belgen zijn gek op chocolade
• Nederlands snoepgoed komt voor het grootste gedeelte uit Duitsland en België

Naast snoep zijn er natuurlijk nog andere lekkernijen die volop gegeten en gedronken worden. Denk maar aan koekjes, ijsjes, patat, chips en drinken. Hierin is ontzettend veel keuze.

Patat/friet

Ongeveer rond 1850 werd de eerste friet in Frankrijk gemaakt. In België werden de eerste frietjes in 1838 door de Duitser Fritz Krieger, gemaakt. Het is niet precies duidelijk sinds wanneer friet in Nederland verkrijgbaar is. Er zijn meldingen dat dit al in 1905 tijdens een kermis in Bergen op Zoom was. Tijdens de Tweede Wereldoorlog hebben Belgische vluchtelingen gastgezinnen bekendgemaakt met friet. Dirk van den Broek heeft in 1954 de friet naar Amsterdam gebracht. In het zuiden van Nederland spreken ze van friet, terwijl er verder naar het noorden toe van patat wordt gesproken.

Keuze in patat

Er is volop keuze in patat en bijgerechten. Een patatje met, patatje oorlog, patat speciaal, kapsalon of met Joppie saus. Dit was er vroeger niet. Toen had je alleen maar patat met mosterd. Dat is net zo met de "bijgerechten". Nu heb je keuze uit onder andere: een kroket, frikandel, kaassoufflé, mexicano, smulrol en berehap. Als saus kun je kiezen uit bijvoorbeeld, fritesaus, curry en ketchup. Vroeger was er alleen maar een kroket en die kon je met mosterd eten. Andere sauzen waren nog niet verkrijgbaar.

Dranken

Er is volop keuze in drinken. De schappen in de supermarkten staan vol met frisdrank, sapjes, limonade, alcohol en melkproducten. De ouderen onder ons kunnen zich vast nog wel herinneren dat het in hun tijd een stuk kariger was. Zij dronken chocolademelk uit een glazen melkfles en dat vond menig kind uit die tijd heerlijk. Frisdrank kwam pas na de Tweede Wereldoorlog. Dit heette eerst koolzuurhoudende limonade. De naam werd in 1956 veranderd in frisdrank. Vanaf 1957 kon je dit ook in aluminium blikjes kopen en in 1973 zat het in de petfles.

Soorten frisdrank uit die tijd

• Gazeuse in diverse smaken
• Riedel sinas
• 3es sinas, cola en 7-up
• spoetnik (met suiker, cola of gazeuse en koffiemelk)
• shandy of sneeuwwitje (1/5 deel bier en 4/5 deel 7Up)

Melkproducten

Heel veel jaren geleden werd er gezegd dat melk goed was voor elk. Hierop zijn ze inmiddels teruggekomen. Mensen met lactose-intolerantie kunnen absoluut niet tegen koemelk. Naast melk zijn er nog andere zuiveldranken. Bijvoorbeeld yoghurtdrink, karnemelk en chocolademelk.

Melkproducten uit vroegere tijden

• Tjolk (dit is tegenwoordig weer verkrijgbaar)
• chocolademelk in een glazen melkfles

IJs

IJs is altijd lekker. Het maakt niet uit of het warm of koud weer is. Naast ijs bij een supermarkt, snackbar of kantine van een sportvereniging, kun je in restaurants als dessert voor verschillende soorten ijs kiezen. Sommige ijsjes, zoals Magnums waren eerst niet verkrijgbaar. Een ijsje dat al heel lang op de markt is, is het raketje. Dit ijsje bestaat al meer dan 50 jaar en bevat slechts 40 calorieën.

IJsjes uit vroegere tijden

• Prikkebeen
• Raket (bestaat al sinds 1962 en nu nog steeds)
• Cornetto's (bestaan al sinds 1963 in Nederland en worden nog steeds verkocht)
• Gompie (onderin zat een lekkere kauwgombal)
• Dubbellikkers
• Frigo Pie een ijsje in de vorm van een voet
• Trio (drie smaken ijs tussen twee wafeltjes)
• Winner Taco (is weer te koop)
• Opal fruit
• Jive
• Fruit Joy
• Push-up
• Knettertops
• IJs met kauwgomballen als ogen, bijvoorbeeld een sneeuwpopje