Kaas, kunnen we zonder?

Kaas is een ingeburgerd product en het lijkt erop alsof we niet zonder kunnen. De vraag is of dit ook zo is, want kaas blijft toch een prettige aanvulling op het menu. Waarbij het niet uit lijkt te maken of kaas nu als “goed” of “slecht” voor de gezondheid wordt gezien (de meningen van de verschillende dieetgoeroe lopen nog wel eens uiteen). Kaas, in alle soorten, maten én smaken … waarom eten we kaas en wat vinden we er zo lekker aan?

De basis van kaas

Kaas wordt van melk gemaakt, is afkomstig van het Latijnse caseus wat kaas betekent en uit gevonden voorwerpen is gebleken dat het al 800 jaar voor christus geproduceerd werd. Met name de koe is de gootleverancier van de basis, maar ook geiten- en schapenkaas wordt steeds populairder. In mindere mate leveren ook kamelen, paarden en buffels de basisstoffen.

De vaste stoffen in de melk, te weten vetten, eiwitten en mineralen, worden tijdens het proces gescheiden van het vocht. Vervolgens wordt er stremsel, zuursel en zout aan toegevoerd. Stremsel is een product wat uit de maaginhoud van jonge geslachte dieren, zoals kalveren, wordt gehaald. Maar het wordt ook kunstmatig geproduceerd.
Vervolgens vindt het rijpingsproces plaats, wat de veelal steeds nadrukkelijker smaak aan de kaas toevoegt. Het rijpingsproces is als volgt:

• Jonge kaas; 4 weken rijpen
• Jong beleden; 8 tot 10 weken rijpen
• Belegen; 16 tot 18 weken rijpen
• Extra belden; 7 tot 8 maanden rijpen
• Oude kaas; 10 tot 12 maanden rijpen
• Overjarige kaas; 12 maanden of meer rijpen

Kaasweetjes

• Kaas bevat eiwit, dierlijk vet, calcium en de vitamines A, B en D.
• Indiase paneer is vegetarisch.
• Verse roomkaas is gemaakt van melk waar room aan toegevoegd is. Het is een zacht zure, smeerbare kaas.
• Voor kazen met een lager vetgehalte en/of een lager zoutgehalte worden andere zuursels gebruikt . Dit om de smaak te kunnen behouden.
• Voor 1 kilo kaas heb je ongeveer 10 liter melk nodig.
• Kaas kan met toegevoegde stoffen kunstmatig "ouder" gemaakt worden. Dit verkort het rijpingsproces en dus de kosten van de kaas.Het gaat eigenlijk ook altijd ten kosten van de smaak.

Nederland kaasland

In Nederland wordt erg veel kaas geproduceerd. Per jaar zitten we al op zo’n 650 miljoen kilo kaas. Hiervan gaat zo’n 500 miljoen kilo naar het buitenland. In Nederland wordt gemiddeld zo’n 14,5 kilo kaas per hoofd van de bevolking genuttigd.

Andere kaas producerende landen (met name in Europa) zijn: Frankrijk, Italië, Groot Brittannië, Griekenland, Zwitserland, Cyprus, Denemarken, Duitsland, Spanje. Verder Polen, Tsjechië en India.

Vet of niet vet?

Omdat kaas zo’n ingeburgerd product is, is men erg creatief geworden toen het letten op het gewicht wat nadrukkelijker in beeld kwam. Kaas kan erg vet zijn en dus kwamen er alternatieven. Onderstaand overzicht geeft grofweg het vetgehalte weer, hierbij kan gesteld worden hoe minder vet de kaas, hoe meer water de kaas bevat.

• 60+ kaas; 36% vet
• 48+ kaas; 28% vet
• 45+ kaas; 26% vet
• 40+ kaas; 23% vet
• 35+ kaas; 19% vet
• 30+ kaas; 16% vet
• 20+ kaas; 11% vet

Aan de verschillende kaassoorten worden extra’s toegevoegd om de smaak net weer even anders te maken. Variërend van zaden tot sambal. Daarom is het vetgehalte maar een onderdeel van het scala aan producten bij de kaasboer.

Kunnen we zonder?

Smaakmaker

Kaas is een dusdanige smaakmaker, dat als de bekende boterham met kaas wegvalt, er nog op zoveel verschillende manieren kaas gebruikt wordt. Zowel bij het ontbijt, de lunch als het diner wordt er kaas genuttigd. Zelfs de afsluiter van een diner kan een kaasplankje zijn.

Maar behalve als plak, blok of smeerbaar, is kaas ook bij uitstek een smaakmaker op allerlei gerechten. Veelal geraspt op salades, groenten zoals broccoli of bleekselderij en op vlees of vis wat de oven in gaat (vormt zich een lekker extra laagje). Ook bij uitstek geschikt voor kinderen die niet echt staan te trappelen voor groenten, met wat geraspte kaas erover wordt het plots acceptabel. En wat te denken van de pizza, die we nauwelijks zonder kaas voor kunnen stellen.

Kaas is in de loop der eeuwen steeds nadrukkelijker in ons eetpatroon doorgedrongen, dat het nauwelijks zonder gezien kan worden. Dit, ondanks dat kaas niet een echt goedkoop product is.

Gezondheid

Kaas kan heel vet zijn en daarom niet gegeten worden, maar het bevat ook goede stoffen. Om botontkalking te voorkomen of te beteugelen is het belangrijk voldoende buiten te zijn en lekker te bewegen én natuurlijk voldoende calcium binnen te krijgen. Dit kan in tablet vorm, maar waarom niet via kaas. Rijk aan calcium!

Conclusie

Kunnen we zonder kaas? De meerderheid zal zeggen dat het niet het geval is en dat is waarschijnlijk ook wel het geval. Alles met mate, dus ook kaas … maar als je bewust met je voeding bezig bent, kan kaas op allerlei verschillende manieren een prima toevoeging zijn.