Nootmuskaat is een belangrijke specerij in de keuken
Nootmuskaat kennen we allemaal als een specerij die we uit een busje strooien over de bloemkool of de sperziebonen. Sommigen weten dat de nootmuskaat ook zelf geraspt kan worden. Verse nootmuskaat is veel lekkerder. Maar dat nootmuskaat ook een rol gespeeld heeft in onze historie van de VOC is minder bekend alsmede dat deze specerij ook hallucinaties kan veroorzaken bij overvloedige inname. De bast van de nootmuskaat is eveneens een kruid wat lekker is in de soep. Het is de foelie.
Nootmuskaat is een specerij
Nootmuskaat is een noot die afkomstig is van de nootmuskaatboom. Deze heet de Myristyca fragrans. De boom is groenblijvend en kan tot twintig meter hoog groeien. Hij groeit alleen in regenachtige tropische kustgebieden. Pas na 7 tot 9 jaar geeft de boom de eerste vruchten. Daarna zijn er wel meerdere oogsten per jaar. Men oogst de noten door met stokken de vruchten uit de boom te slaan. Nootmuskaat is eigenlijk de kern van een mooie vrucht. De bast ofwel de zaadrok bestaat uit
foelie die we heerlijk o.a. in de soep kunnen gebruiken. De noot heeft een ovale vorm en is twee tot drie centimeter lang. De noot is erg hard. Nuces moschatae is de Latijnse naam. Het betekent naar muskus ruikende noten. Nadat de oogst is binnengehaald worden de noten van de bast ontdaan en gerookt en daarna gedroogd. Dit duurt weken lang. Daarna worden ze met een laagje kalk bedekt om schimmel tegen te gaan.
nootmuskaat in de bast
Nootmuskaat en de VOC
Al in de zestiende eeuw werd er in nootmuskaat gehandeld door de Portugezen. Wie nootmuskaat plantages in bezit had was de machtigste natie in die tijd. Ten tijde van Jan Pieterszoon Coen werd er nootmuskaat verkregen vanuit Banda, een eilandengroep van de Molukken. Deze handel werd naar Amsterdam gebracht en van daaruit verkocht over de gehele wereld. Nootmuskaat werd gebruikt als specerij maar ook als geneesmiddel. In de zeventiende eeuw had Nederland een monopolie op de handel. Er werd echter ondanks afgesloten verdragen toch door de Portugezen en de Britten nootmuskaat verhandeld. De strijd om de macht heeft vele levens gekost. Er werden dorpen uitgemoord om de handel in nootmuskaat in handen te krijgen. Er zijn verhalen dat de nootmuskaat werd gekocht voor ongeveer 10 cent per kilo en wel voor 7 gulden per kilo werd doorverkocht. Onze gouden eeuw heeft dan ook voor een groot deel haar rijkdom te danken aan de handel in deze specerij.
Nootmuskaat in de keuken bij groenten en andere gerechten
Over diverse groenten kunnen we een beetje nootmuskaat strooien. Dan denken we aan bloemkool, spruitjes, sperziebonen. Ook bij het maken van een kaassaus of bechamelsaus kan men een beetje nootmuskaat gebruiken. Maar ook in de kruiden die we gebruiken bij het bakken zit vaak wat nootmuskaat. In Amerika gebruikt men nootmuskaat bij bepaalde koffie- recepten en in Spanje gebruikt men nootmuskaat in zoete marinade.
Nootmuskaat is afkomstig uit Grenada en uit Azië
Nootmuskaat komt ook heden ten dage nog voornamelijk uit Indonesië, India en Sri Lanka maar ook een groot deel is afkomstig van het eiland Grenada in het Caraïbisch gebied. Hier kan men een plantage bezoeken in een mooie tropische omgeving en het gehele proces van de oogst en de verwerking van de nootmuskaat bekijken. In totaal wordt 20% van de wereldhandel in nootmuskaat vanuit Grenada verscheept.
De olie van de nootmuskaat
De etherische olie van de nootmuskaat heeft een gunstig effect op diverse aandoeningen zoals:
- Artritis
- Jicht
- Spierpijn
- Hoge bloeddruk
- Zenuwpijn
- Stress en depressiviteit
De werking van nootmuskaat
Wanneer we nootmuskaat gebruiken gewoon als een specerij over de groenten is er geen enkel gevaar. Zou je dit middel echter in grote hoeveelheden gaan gebruiken dan kan het toxisch worden en kan men hallucinaties krijgen met heel ernstige gevolgen. Dit komt omdat de nootmuskaat
myristicine bevat. Bij een volwassen persoon kan een inname van meer dan 5 gram al gevolgen hebben. De klachten kunnen dan zijn, buikpijn, braken, duizelingen en bewustzijnsvernauwingen. Daarnaast bevat de nootmuskaat nog olie. Deze bestanddelen bestaan uit geestverruimende middelen.
Nootmuskaat als drug te gebruiken
Gelukkig heeft nootmuskaat een bittere smaak en dat maakt dat het niet populair is om als drug te gebruiken. MDMA ofwel ecstasy is een vergelijkbare drug. Nootmuskaat heeft als nadeel dat het lang duurt voor het begint te werken. Daarnaast heeft het vele bij-werkingen zoals droge mond, duizeligheid, constipatie. Toch is gebleken dat in gevangenissen wel nootmuskaat als drug werd ingenomen. Men verdunt het poeder met water of melk om een effect van alcohol te verkrijgen. Het duurt dan wel minstens twee uur voor er sprake is van enig effect en daarna voelt men zich misselijk en ziek.
Nootmuskaat tijdens zwangerschap
Als men zwanger is dan probeert men vaak het gebruik van zout terug te dringen. In plaats daarvan worden er dan meer kruiden en specerijen gebruikt. Bij een normaal gebruik van nootmuskaat is er geen enkel gevaar doch men moet niet overdrijven. Teveel nootmuskaat kan wel degelijk schadelijk zijn.