Kopi Luwak: een van de duurste koffies, gemaakt uit poep

Je zou het niet bedenken bij een van de duurste koffies ter wereld; maar deze bestaat toch echt uit bestanddelen van poep. De koffie wordt gemaakt in Indonesië, van koffiebonen gehaald uit poep van de loewak. Dit dier zorgt voor de 'bereiding' van koffiebonen voor ze worden verwerkt in Kopi Luwak-koffie. Dit gebeurt in de maag van dit dier. De uitwerpselen van deze dieren worden vervolgens verzameld door loewakboeren, die goed geld verdienen aan de verkoop van deze speciale koffiebonen.

De loewak / Bron: Jordy Meow, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)

Loewak

Loewaks zijn dieren die veel weghebben van katachtigen en worden ook wel palmroller of koffierat genoemd. De loewak heeft een lang lichaam met korte poten en een zwarte vacht. De dieren leven in tropische regenwouden en bossen, vaak dichtbij landbouwgebieden. Soms worden ze ook als huisdier gehouden, bijvoorbeeld in Maleisië. Een loewak is een omnivoor, en eet dus naast planten ook andere dieren. Het meest eet hij fruit, waaronder koffiebonen en palmboomsap. Een heel normaal dier dus, ook al lijkt hij niet zo behandeld te worden. De poep van een loewak is namelijk de duurste poep ter wereld.

Deze loewakboer laat de koffiebonen zien die hij heeft gewonnen uit de loewakpoep. / Bron: HaztechGuy, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Loewakboeren

Een selecte groep boeren in Zuid-Oost Azië richten zich op het houden van de loewak, speciaal voor de poep die ze produceren. Uit de poep halen ze de koffiebonen die door het lichaam van de loewakken zijn gegaan. Het verkrijgen van deze koffiebonen is veel omslachtiger dan het verkrijgen van normale koffiebonen, want naast de koffiebonen moet er natuurlijk ook aan de loewakken worden gedacht. Zij hebben ook de nodige verzorging nodig. Daarom zijn de gewonnen koffiebonen ook vele malen duurder. De prijs voor een kilo Kopi Luwak-koffiebonen verschilt anno 2020 van 80 tot 1000 euro per kilo. Dat is een grote range. De koffiebonen afkomstig van loewakboerderijen brengen over het algemeen minder op dan koffiebonen verzameld in het wild. Daarnaast is zijn de koffiebonen goedkoper in de landen waar ze worden geproduceerd (Elevencoffees.com, 2020). Er worden per jaar slechts rond de 227 kilo loewakbonen geproduceerd (Marcone, 2004).

Koffiebonen in een loewak

In het verteringsstelsel van de loewak krijgt de koffieboon zijn aparte smaak. De loewak verteert het vruchtvlees, maar de pit blijft over. Met behulp van bacteriën worden verschillende moleculen in de pit omgezet. Dit heet fermentatie. Door het speciale fermentatieproces krijgt de koffiepit zijn bijzondere smaak. De smaak van de loewakbonen is minder bitter dan normale koffiebonen.

Kopi Loewak

Kopi Loewak is de naam van de koffie die wordt gemaakt van de poep van loewakken. "Kopi" is het Indonesische woord voor koffie. In een jaar wordt slechts rond de 227 kilo van de loewakbonen geproduceerd voor deze koffie (Marcone, 2004). Het is dan ook een exclusieve koffie. Er zijn ook andere varianten van deze koffie die op een niet-natuurlijke wijze tot stand zijn gekomen. De koffiebonen worden hierbij gefermenteerd in een laboratorium. Het proces dat zich normaal in de maag van een loewak afspeelt wordt in het laboratorium nagebootst. De koffie heet Coffee Primero. Ook bestaat er koffie gemaakt van poep van een Aziatisch hert genaamd Kopi Muncak.

Oorsprong van de loewakkoffie

Voor de oorsprong van de loewakkoffie moet er terug in de tijd worden gegaan, nog toen Indonesië een kolonie was van Nederlanders. De Nederlanders op de koffieplantages stonden het niet toe dat de Indonesiërs de koffiebonen ook gebruikten voor hun eigen koffie. De inwoners van Indonesië kwamen er toen achter dat in de uitwerpselen van de loewak nog een onverteerd deel van de koffieboon was te vinden. Zij hebben deze toen verzameld om toch zelf hun koffie te maken. De koffie was populair en kwam zo ook uiteindelijk bij Nederlanders en andere volkeren.