Thermolon: de veilige antiaanbaklaag in de koekenpan

Bij het bakken in de koekenpan is het vervelend als je eten vast blijft plakken, aanbakt en vervolgens compleet mislukt omdat het niet meer uit de pan te krijgen is. Om dit te voorkomen is lang geleden de koekenpan met antiaanbaklaag ontwikkeld. Deze laag bestond tot nu toe uit Teflon, maar deze stof heeft al een tijd lang de naam schadelijk voor de gezondheid te zijn. Er is nu een nieuwe antiaanbaklaag ontwikkeld, Thermolon, waarin geen schadelijke stoffen zijn verwerkt.

Eitje

Het is geen nieuws voor iedereen die wel eens een gewone koekenpan gebruikt om iets te bakken: neem bijvoorbeeld iets zo simpel als een ei. Je breekt het ei in de pan, en het blijft onmiddellijk vast plakken; om aanbranden te voorkomen moet je het ei los schrapen van de bodem en hou je in plaats van een keurig gebakken ei een hoopje over, dat nog het meest lijkt op uitgedroogd roerei. De koekenpan met antiaanbaklaag is de oplossing voor dit probleem. De Tefalpan is wijd en zijd bekend, maar is deze pan wel zo veilig voor de gezondheid?

Tefalpan

Teflon is de stof die zo genoemd is door de uitvinder ervan in 1938, Roy Plunkett. Het gaat om de kunststofverbinding PTFE en dat staat voor polytetrafluorethyleen. Het vond al snel zijn toepassing als antiaanbaklaag in aluminium pannen, waarmee de Tefalpan was geboren. Hoewel er de nodige wijzigingen zijn geweest in de technologie op het gebied van de antiaanbaklaag, wordt PTFE nog altijd gebruikt. De Tefalpan is heel succesvol gebleken: tegenwoordig worden er zo'n 500 miljoen per jaar van verkocht. De problemen zoals die met het verknoeide ei behoorden tot het verleden.

Schadelijk

Bij de productie van PTFE wordt een andere stof gebruikt: PFOA, perfluoroctaanzuur, een verbinding van synthetische chemicaliën. Deze stof kan volgens wetenschappers gezondheidsproblemen veroorzaken bij oververhitting; er komen dan schadelijke dampen vrij. Het blijkt bovendien dat de stof is aangetroffen in het milieu en ook daar is men niet gerust op.
Er zijn zoveel aanwijzingen dat PFOA schadelijk is voor mens en milieu dat de Amerikaanse milieuorganisatie EPA (Environmental Protection Agency) heeft besloten om helemaal te stoppen met het gebruik van PFOA, met ingang van 2015. Hierin staan zij niet alleen: acht producenten van de stof hebben vrijwillig met de EPA hierover een overeenkomst gesloten.

Thermolon: nieuwe technologie

Er is nu een nieuwe coating die wordt gebruikt voor de antiaanbakwerking: Thermolon. Er is gebruik gemaakt van de keramische technologie. Hierbij is geen PFOA gebruikt, het bevat tevens geen PTFE, waardoor de productie minder schadelijk is voor het milieu. Het kan bovendien tot wel 450 graden worden verhit. Thermolon is dus beter bestand tegen hitte. Daardoor komen er bij verhitting geen schadelijke stoffen vrij en raakt het veel minder snel beschadigd. En daarmee is het een gezonder alternatief voor Teflon.

Bakken

In een pan met een antiaanbaklaag van Thermolon is het "een eitje" om te goed te bakken, zelfs vis gaat prima. De warmteverdeling is gelijkmatig, gerechten krijgen een mooie bruine kleur. Om de antiaanbaklaag te beschermen is het raadzaam om geen scherpe spatel te gebruiken, er zijn speciale zachte spatels te koop.
De pannen met deze laag zijn op alle warmtebronnen te gebruiken, ook inductie. Ze kunnen in de vaatwasser, al wordt geadviseerd om toch met de hand af te wassen omdat de pan dan langer meegaat.

Thermolon®

Thermolon is een geregistreerd handelsmerk, en pannen met deze antiaanbaklaag worden verkocht onder verschillende merknamen. Prijzen variëren, vanaf ruim dertig euro. De pannen zijn in verschillende maten te koop in kookwinkels, soms bij zaken in huishoudartikelen en bij diverse webwinkels.

De Nederlandse pannenfabrikant BK heeft een serie pannen met een antiaanbaklaag van Thermolon in het assortiment onder de naam Bk "Balans+".

Er is een Belgische pannenfabrikant die een aluminium pan met een coating van Thermolon op de markt heeft gebracht: de naam waaronder deze pan wordt verkocht is GreenPan, uit de Stockholm serie.