Rapley- en Kleintjesmethode: je baby hele stukken laten eten

Hoe kun je je baby zelfstandig laten mee-eten? Er zijn verschillende methodes bekend om dit aan te pakken. De bekendste is toch wel de Rapley-methode. De Rapley-methode is bedacht door Gill Rapley. Hierbij leren kinderen al om vanaf zes maanden hele stukken groente en fruit te eten. Ze brengen het eten zelf naar hun mond. In Nederland is een methode ontwikkeld die aansluit bij de Rapley-methode. Deze methode heet de Kleintjesmethode en is bedacht door Stefan Kleintjes. Stefan Kleintjes heeft ook een boek geschreven waarin hij deze methode verder uitwerkt. De Kleintjesmethode houdt meer in dan alleen het zelfstandig leren eten van je kleintje.

De Kleintjesmethode of de Rapley-methode

De Kleintjesmethode is bedacht door Stefan Kleintjes en de Rapley-methode is bedacht door Gill Rapley. De Rapley-methode wordt in het Engels ook wel Baby-Led Weaning genoemd. In Nederland hebben we de methode genoemd naar Gill Rapley. Deze schrijfster onderzocht tijdens haar studie of baby's spontaan over zouden gaan op vast voedsel, als ze hier de kans voor kregen. En dat gebeurde.

Met de Rapley-methode en de Kleintjesmethode eet de baby vanaf ongeveer zes maanden in plaats van kant-en-klaareten uit een potje, hele stukken groente en fruit. Vanaf de leeftijd van zes maanden hoeft het eten niet meer fijn gemaakt te worden. Je baby leert het voedsel al spelende kennen. Hierdoor kan hij met de pot mee-eten. Als je je baby zelf hele stukken fruit of groente wil laten eten, oefent hij in zijn zelfstandigheid. Het eten van grote stukken is goed voor zijn kaakspieren. Een baby oefent tijdens het eten ook zijn oog-handcoördinatie extra, doordat hij het eten in zijn mond moet stoppen. Deze ontwikkelingsgebieden oefent een baby die gevoerd wordt uit een potje, op dat moment niet.

Stefan Kleintjes

Stefan Kleintjes is lactatiekundige IBCLC en kinderdiëtist. In 1981 schreef hij zijn eerste boek over bijvoeding voor kinderen, naast de borstvoeding. In Den Haag heeft hij een aantal jaar een eigen consultatiebureau voor zuigelingen gehad. Het belang van gezond en biologisch eten was toen al duidelijk voor hem. Hij richtte in 1982 het EKO-keurmerk op. Dit keurmerk is voor producten die op een duurzame, natuurlijke en milieuvriendelijke manier zijn geproduceerd. Ook is hij medeoprichter van SKAL, een organisatie die controleert of biologische producten op een biologische manier geproduceerd worden. Producten die hier aan voldoen krijgen een keurmerk.

Na het oprichten van het keurmerk en SKAL werkte Stefan Kleintjes vier jaar in Zimbabwe. Hij deed daar werk als voedingsdeskundige en coördinator van voedsel noodhulpprogramma's voor kinderen onder de vijf jaar. Daarna ging hij naar Botswana. Hier werkte hij twee jaar in onderzoekprogramma's voor kindervoeding in relatie tot HIV en aidsbesmetting. Ook zette hij zich in voor het bevorderen van borstvoeding. Hij werkte voor de Botswaanse overheid en voor Unicef. Na deze twee jaar ging Stefan Kleintjes naar West-Afrika voor een sabbatical van negen maanden.

• In 2006 kreeg hij De Borstvoedingsprijs.
• In 2008 schreef hij zijn boek "Borstvoeding".
• In 2011 maakte hij samen met Anne Hofstede en Leontine van Geffen-Lamers de film Tiet Zat. Een film over borstvoeding geven aan een dreumes, peuter of kleuter. In 2012 bracht hij twee Apps uit. Een App over borstvoeding en een App over de groei van je baby. In 2012 is hij ook IBCLC-gecertificeerd lactatiekundige geworden.
• In 2015 kreeg Stef Kleintjes de Benelux Borstvoeding Award.

Stefan Kleintjes schreef een boek over kindervoeding en een boek over borstvoeding. Deze boeken zijn meerdere malen aangepast en herschreven naar nieuwe inzichten en kennis. Stefan Kleintjes is in 2016 de directeur van het Kenniscentrum Borstvoeding. Hij verzorgt ook de website www.borstvoeding.com. Vanuit zijn bedrijf Kenniscentrum Borstvoeding geeft hij voorlichting en publiceert hij artikelen over borstvoeding en bijvoeding.

Gill Rapley

Gill Rapley werkte al op 22-jarige leeftijd als wijkverpleegkundige. Tijdens dit werk merkte ze op dat veel moeders moeite hadden met de introductie van voedsel. Met de geboortes van haar twee zonen merkte Gill zelf ook dat het geven van voedsel lastig was. Bij de geboorte van haar dochter gaf ze de baby meer vrijheid om zelf aan te geven wanneer deze er aan toe was om vast voedsel te eten. En daarmee ontdekte ze dat baby's heel goed zelf in staat zijn om te bepalen wanneer ze toe zijn aan het eten van vast voedsel en om dit zelfstandig te doen. Ze heeft gewerkt als borstvoedingsadviseur en ze ontwikkelde de 'Rapley'-methode als onderdeel van haar Master-opleiding.

• In 2002/2003 was de Rapley-methode officieel.
• In 2005 behaalde ze haar Master-opleiding babyvoeding en kinderontwikkeling.
• In 2008 schreef ze haar boek "Baby-Led Weaning"
• In 2015 kreeg ze haar doctoraal (PhD. Doctor of Philosophy).

Gill Rapley schreef boeken over borstvoeding, opvoeding en kindervoeding. Zij verzorgt de website http://www.rapleyweaning.com/. Gill Rapley werkt in 2016 voor Unicef UK Baby Friendly Initiative.

Speerpunten van de Kleintjesmethode en de Rapley-methode

De Rapley-methode stond aan de basis voor het aanleren van hele stukken groente of fruit eten bij baby's. Stefan Kleintjes heeft zijn eigen draai aan deze methode gegeven. Met het toevoegen van een pedagogisch, biologisch en vegetarisch aspect ontstond een nieuwe methode. Deze methode noemde hij de Kleintjesmethode. De hoofdzaken van de Rapley-methode zijn terug te vinden in de Kleintjesmethode.

Hele stukken groente en fruit

Zowel bij de Kleintjesmethode als bij de Rapley-methode krijgen kinderen van nul tot vier jaar een stuk groente of fruit dat ze zelfstandig naar hun mond brengen. Ze doen dit vanuit een natuurlijke nieuwsgierigheid. Net zoals het leren kruipen of leren lopen vanuit de eigen wil van de baby ontstaat, zo ontstaat ook de natuurlijke nieuwsgierigheid naar eten. Het imiteren van de ouders vormt hierbij een belangrijk deel. Ze ontdekken het eten en leren de verschillende vormen, kleuren en structuren van voedsel (her)kennen.

Borstvoeding

Gill Rapley en Stefan Kleintjes vinden dat het geven van borstvoeding een belangrijk deel van de voeding van baby's is. Borstvoeding is de hoofdmaaltijd. Liefst tot de leeftijd van vier jaar. Borstvoeding is belangrijk en de bijvoeding moet niet ten koste gaan van de borstvoeding. Kleintjes benoemt dat kinderen soms even wat minder goed eten. Omdat je borstvoeding geeft krijgt het kleintje dan alsnog de goede voeding binnen en hoef je je niet druk te maken over het leren eten van vast voedsel. Hij noemt dit de normvoeding. In zijn boek staat ook bijvoorbeeld een recept beschreven voor borstvoedingspannenkoeken. Het recept beschrijft pannenkoeken die gemaakt worden met borstvoedingsmelk. Maar ook als er geen borstvoeding gegeven wordt, is het mogelijk om je baby te leren eten volgens deze methode.

Het kleintje heeft de regie

Bij beide methodes heeft het kleintje de leiding. De ouders kiezen welke soorten voedsel hij krijgt, maar uiteindelijk kiest de baby welke soorten voedsel hij opeet. Broccoli wordt aangeraden als eerste introductie met groente, omdat broccoli makkelijk verteerbaar is en goed vast te pakken is voor kleine handjes. De baby bepaalt hoeveel vast voedsel hij eet en in welk tempo. Kinderen voelen zelf aan of ze nog meer voedsel nodig hebben of dat ze genoeg hebben gehad. Hierdoor wordt het overvoeden van kinderen tegengegaan. Het helpt de eigen smaak en voorkeur van een baby te ontwikkelen, omdat baby's zoveel verschillende soorten voedsel met verschillende kleuren, smaken en texturen aangeboden krijgen. Ze leren hier onderscheid in te maken en te kiezen wat ze willen opeten (en wat niet).

Een informatief boek

Gill Rapley en Stefan Kleintjes hebben beiden een boek geschreven waarin ze hun methodes uitleggen. In het boek "Baby-Led Weaning' wordt de Rapley-methode uitgelegd. Gill Rapley heeft dit boek samen met Tracey Murkett geschreven. De eerste druk was in november 2008. Het boek is in Nederland alleen maar verkrijgbaar in het Engels en Duits. Er staat hoe je je baby kunt laten eten zonder het eten te pureren of gebruik te maken van kant-en-klaarpotjes. Het 264 pagina's tellende boek geeft je alle informatie die nodig is om je kleintje via de Rapley-methode te leren eten. De Kleintjesmethode is uitgelegd in het boek "Eten voor de Kleintjes, kleintjes van 0-4 jaar leren zelf eten", geschreven door Stefan Kleintjes. De eerste druk was in juli 2013. In het boek staat beschreven wat er voor nodig is om kleine kinderen al op jonge leeftijd vast voedsel te leren eten. Een praktisch boek waarin wordt verteld wat je kunt verwachten als ouder. Ook staat er beschreven waarom het zelfstandig leren eten belangrijk is voor een baby en welk voedsel er op een bepaalde leeftijd geïntroduceerd mag worden. Het 240 pagina's tellende boek geeft je alle handvatten die nodig zijn voor het eten via de Kleintjesmethode.

De Kleintjesmethode houdt nog meer in

Net werd al even genoemd dat Stefan Kleintjes toevoegingen heeft gedaan aan de Rapley-methode, om deze naar zijn smaak te perfectioneren. Onder andere vanuit zijn achtergrond als voedingsdeskundige en oprichter van het EKO-keurmerk en SKAL heeft Stefan Kleintjes extra aandachtspunten voor ouders beschreven in zijn methode.

Biologisch verantwoord

Bij de Kleintjesmethode benoemt Stefan Kleintjes dat het geven van biologisch en verantwoord voedsel belangrijk is. In zijn boek "Eten voor de Kleintjes, kleintjes van 0-4 jaar leren zelf eten" staat een schema met daarin alle groentes en fruitsoorten uit het seizoen. Ook staan er veel 'vergeten groentes', zoals bijvoorbeeld zoete aardappel of pastinaak. Volkoren producten worden juist aangemoedigd. Fastfood of gemaksvoedsel en voedsel dat veel suikers of zout heeft, worden niet genoemd als optie.

Vegetarisch eten

Bij de Rapley-methode mogen jonge kinderen vanaf 9 maanden vlees eten. Stefan Kleintjes vindt vlees eten in de eerste maanden nog onnodig voor een baby. Hij pleit voor vegetarische baby's.

Sociaal gewenst gedrag
Bij de Rapley-methode ligt de nadruk op het ontdekken van het eten terwijl bij Kleintjes sociale aspect van eten vooral centraal staat. Stefan Kleintjes benoemt dat de kleintjes voor het eten van vast voedsel geen aanmoediging van de ouders horen te krijgen, omdat het eten ontdekken voor zichzelf gedaan moet worden. Als ouder geef je geen complimenten als bijvoorbeeld "Goed zo!". Ook wordt het eten niet gestimuleerd vanuit de ouders, bijvoorbeeld door te zeggen: "Hier komt een hapje voor papa!". De baby leert vanuit zijn eigen wil om te eten en doet dit niet voor iemand anders. Als de baby niet eet geef je hem daarvoor geen afkeuring. Je probeert hem ook niet alsnog tot eten aan te zetten. De interactie tussen jullie is het belangrijkste. Hierdoor leren kinderen al op jonge leeftijd dat eten leuk is, want de strijd om het wel of niet voor iemand anders te doen is dan niet aanwezig. Samen aan tafel gaan moet gezellig zijn. Kleintjes geeft de tip om samen te eten aan tafel en hier bewust mee bezig te zijn. Telefoons, computers en de radio gaan uit, zodat er niet gestoord wordt en de aandacht bij het samenzijn is. De Kleintjesmethode is een manier van samen met je kleintje bewust van het eten genieten.

Lees verder

• Baby's eten geven: knoeien met de Rapley-methode voorkomen
• Help je baby om te leren kruipen en de wereld te ontdekken
• Samen met je baby boeken lezen