Wijnbouw in Nederland druivenrassen en wijngaarden

Sinds een aantal jaren groeit de Nederlandse wijnbouw. Was eerst Zuid-Limburg de wijnstreek van Nederland, nu zijn ook Gelderland, Noord-Holland, Noord-Brabant en Zeeland streken waar commerciële wijngaarden het goed doen. Het Gelderse heuveldorp Groesbeek is het grootste wijndorp van Nederland. De wijnbouw in ons land levert in zijn totaliteit ongeveer 1,2 miljoen flessen wijn per jaar. De groei is mede te danken aan het telen van aan ons klimaat aangepaste druivensoorten.

Wijnbouw in Nederland is er al sinds de Romeinen

Wijndruiven verbouwen in ons land is niet iets van de laatste jaren:

• De Romeinen moeten de eersten zijn geweest die in de Lage Landen met wijnbouw bezig waren.
• De eerste echte wijngaard wordt pas in 968 officieel vermeld en was te vinden in de buurt van Maastricht.
• In de Middeleeuwen heerste er een warmere klimaatperiode in onze streken en was er in heel Nederland druiventeelt.
• Aan het eind van de Middeleeuwen, rond 1500, kwam een ommekeer. Bier werd een concurrent van wijn. Men had ontdekt dat door toevoeging van hop de houdbaarheid van bier langer was. Bovendien werd vanaf 1590 het klimaat kouder, waardoor druiventeelt lastiger werd.
• Daarbij kwamen ook nog eens de vernielingen tijdens de Tachtigjarige Oorlog. Wat overbleef was nog maar 10% van de wijnbouw.
• Napoleon Bonaparte deelde in de achttiende eeuw de genadeklap uit voor de Nederlandse wijnbouw. Om de Franse boeren te beschermen, legde hij een stevige accijns op de Nederlandse druiventeelt die daardoor nagenoeg verdween.
• Begin 20ste werd het laatste zetje tot de totale verdwijning gegeven door de druifluis die ook in de rest van Europa veel wijngaarden vernielde.
• Eind vorige eeuw werden in Zuid-Limburg weer druivenranken aangebracht, later ook in de rest van Nederland. Sindsdien is de wijnbouw sterk in opkomst.

Nederlandse wijnbouw nu

De Nederlandse wijnbouw maakt op dit moment een sterke groei door. In 2010 zijn er ongeveer 200 wijngaarden, waarvan er 150 commercieel geëxploiteerd worden. De groei is er nog lang niet uit, want de ieder jaar komen er nieuwe wijngaarden bij. De productie bedraagt in zijn totaliteit ongeveer 1,2 miljoen flessen wijn per jaar.

Een aantal oorzaken van de Nederlandse groei

• Nieuwe voor het klimaat aangepaste druivenrassen. Omdat de klassieke druivensoorten in ons vochtige gebied snel last van schimmelziekte hebben, zijn er nieuwe schimmelresistente of schimmeltolerante rassen ontwikkeld. Dit wil echter niet zeggen dat de wijnmakers geen traditionele of klassieke druiven meer verbouwen.
• Investeringen in technologie.
• Schaalvergroting. De wijnmakers werken steeds meer in coöperaties en samenwerkingsverbanden.
• Betere expertise van de wijngaardeniers. Bij het hele proces van wijn maken schakelen zij steeds meer deskundige oenologen in.
• Enten van Europese wingerds op Amerikaanse stokken, waardoor deze druifluisresistent zijn geworden.
• Klimaatverandering.

Enkele klassieke wijndruiven

Riesling

• De Riesling geeft over het algemeen zeer goede wijn.
• Deze druif is uitermate geschikt in niet te warme klimatologische omstandigheden. (Cool climate gebieden)
• De Riesling wordt vooral in Limburg verbouwd.

Chardonnay

• De Chardonnay rijpt te laat voor ons land.
• Deze druif is zeer gevoelig voor schimmels.

Müller Thurgau

• De Müller Thurgau wordt ook wel Rivaner genoemd en geeft smakelijke, maar eenvoudige wijnen.
• In Nederland wordt deze druif vooral in Zuid-Limburg verbouwd.
• De Rivaner geeft een hoge opbrengst.

Cabernet Sauvignon

• De Cabernet Sauvignon is misschien wel beroemdste druif aller tijden.
• Deze druif rijpt te laat voor Nederland.
• De wijngaardeniers verbouwen kruisingen met Cabernet Sauvignon, omdat die wel op tijd voor ons land rijpen.
• Bovendien zijn de kruisingen schimmeltolerant.

Auxerrois

De Auxerrois is van oorsprong een Luxemburgs ras.
Deze druif wordt vooral in Limburg en Gelderland verbouwd.
Een nadeel van de Auxerrois is de niet erg hoge opbrengst..
Een voordeel is de matige ziektegevoeligheid.

Pinot Noir

• De Pinot Noir wordt nagenoeg alleen voor het produceren van rode wijn gebruikt.
• De druif geeft een redelijke opbrengst.
• Hij rijpt redelijk op tijd voor Nederland, maar wordt alleen in Zuid Nederland verbouwd.
• De Pinot Noir is niet al te gevoelig voor ziekten.

De Dornfelder

• De Dornfelder is van oorsprong een Duits ras.
• De druif vormt grote trossen.
• Dit ras heeft een relatief grote opbrengst.
• De Dornfelder rijpt vanaf midden oktober.
• Het is een ras dat gevoelig is voor schimmelziekten.

Enkele nieuwe druivenrassen

Solaris

• De Solaris is een Chardonnay-achtig ras.
• De druif groeit erg goed.
• De rijping is al vanaf augustus.
• De Solaris wordt veel in Nederland gebruikt.
• Deze druif kan gemengd worden.

Johanniter

• De Johanniter is van oorsprong Duits. (Freiburg)
• De druif is een afstammeling van o.a. de Riesling. (wijn lijkt erop)
• Ook dit ras wordt veel in Nederland gebruikt.
• De rijping is half oktober.

Cabernet Colonjes

• De Cabernet Colonjes is ontwikkeld door de Zwitserse druivenkweker Valentin Blattner.
• Het is een goede resistente druif.
• Dit ras is een uitstekende nieuwkomer binnen de druiventeelt.

Pinotin

• De Pinotin is snel een populaire blauwe druif geworden.
• Ook dit ras is ontwikkeld door de Zwitserse druivenkweker Valentin Blattner.
• De druif is schimmeltolerant.
• Veel Nederlandse wijngaardeniers gebruiken de Pinotin.

Marechal Foch

• De Marechal Foch is van oorsprong Frans.
• Het ras kan op koelere plaatsen worden geteeld.
• De wijn is Beaujolaisachtig en Bordeauxachtig.
• Ook deze druif wordt in Nederland gebruikt.

Regent

• De Regent is zeer resistent tegen schimmelziekte.
• De druif wordt veel in Nederland gebruikt.

Rondo

• De Rondo is een diepblauwe druif.
• Het ras vormt behoorlijk grote trossen.
• Ook deze druif wordt veel gebruikt in Nederland.
• De wijn kan de concurrentie aan met buitenlandse rode wijnen.