Wijn: De prijs van wijn

Men vraagt zich wel eens af waarom er bij wijn zulke enorme prijsverschillen voorkomen. De ene fles kost nog geen vier euro en voor een andere betaal je pakweg drie tientjes. Hoe kan dat nou? Het is toch allebei wijn? Het antwoord zit ‘m in een aantal factoren.

Waarom die verschillen

De ene boer bijvoorbeeld heeft een grote akker ergens in het zuiden van Frankrijk. Deze heeft hij beplant met blauwe druivesoorten die in de eerste plaats véél wijn geven; van welke kwaliteit is minder belangrijk. Zijn wijnstokken vergen ook niet te veel onderhoud en de haast altijd aanwezige zon doet het meeste werk. Als het oogsttijd is, brengt hij de eenmaal geplukte druiven naar de lokale coöperatie die ze en masse verwerkt tot een tafelwijntje van weinig inspirerend gehalte. Dit soort wijn komt in de winkel voor slechts enkele guldens.

Bordeaux

Maar dan de andere wijnboer. Deze zetelt niet in Frankrijks diepe zuiden, maar in Bordeaux. Zijn wijngaard — met erbij een echt kasteeltje heeft geen grote omvang. Maar niet alleen daardoor is de produktie beperkt, ook vanwege het feit dat zijn wijn moet voldoen aan de strenge eisen van de wet op de appellation contrôlée: hij mag niet meer dan veertig hectoliter per hectare oogsten, terwijl zijn collega in de Midi makkelijk aan het dubbele komt. De wijngaard ligt er smetteloos bij en er is geen stukje onkruid te zien. Ook zijn de druivesoorten met erg veel zorg geselecteerd teneinde het best mogelijke resultaat te geven. Na afloop van de oogst wordt de wijn in de eigen kelders vervaardigd. De keldermeester volgt het verloop van de gisting nauwlettend en als het fermentatieproces beëindigd is, laat men de wijn nog anderhalf â twee jaar rijpen op eikehouten vaten. Tegen de tijd dat deze Bordeaux-wijn op fles komt, is de wijn van de eerste boer al lang gedronken.

Het spreekt vanzelf dat de Bordeaux-wijn veel kostbaarder is dan de Languedoc-wijn alleen aljyat de produktie betreft. Dat wordt nog eens geaccentueerd door het feit dat de tweede wijn uniek is en de eerste niet. De wereldvraag naar Bordeaux drijft de prijs daarom extra op. En zo is het in feite met alle wijn: de prijs wordt bepaald door de wijze waarop de wijn gewonnen wordt, alsmede door de samenhang tussen vraag en aanbod. ‘t Is eigenlijk heel simpel. Een heel andere zaak is: proefje dat prijsverschil er nu werkelijk aan af? Smaakt een wijn van 35,— nu inderdaad tien keer zo goed als een wijn van 3,50? Op deze hamvraag is geen duidelijk antwoord mogelijk want het hangt af van zowel de wijnen als het individu. Evenmin als je een Story-lezeres de dag van haar leven zou bezorgen met een abonnement op HP-magazine, zo weinig bewondering zal een tapwijndrinker opbrengen voor Château Lafite- Rothschild — hoewel er misschien toch een wereld voor hem opengaat.

Ontdekkingsreis

Wijn is een drank die je slechts geleidelijk leert ontdekken. Dat heb ik ook zelf ervaren. Wat ik tien jaar geleden een absurd hoge prijs achtte, drink ik er nu veelal echt aan af. Je moet je als beginnend wijndrinker nooit laten imponeren door grote namen en hoge prijzen, maar langzaam aan je smaak zo ontwikkelen dat je aan een buitengewone wijn ècht een buitengewoon genoegen beleeft. Nog altijd is het kopen van dure wijn vaak een kwestie van snobisme of anderen imponeren. Ik hoop dat u daar niet aan meedoet en wordt als die zakenman die eigenlijk het liefst een glaasje rosé drinkt of een pint bier. Maar hij schaamt zich daarvoor en zit nu dikwijls bij lange lunches tegen heug en meug kostbare wijnen te drinken.

Begin eenvoudig en goedkoop, maar neem af en toe eens een wat duurdere wijn mee om te kijken of u die waardeert. Als dat zo is heeft u uw geld uitstekend besteed, maar waardeert u ‘t niet, volsta dan gerust met de wat eenvoudiger wijn. Blijf het echter proberen, want wie thuis raakt in de wijn beleeft daar zijn hele verdere leven ontstellend veel genoegen aan.

Voordeliger per doos

Tegenwoordig propageert men heel sterk het kopen van wijn-per-dozijn. De ‘gesloten’ wijnhandels doen dit al sinds generaties, maar zij hebben gezelschap gekregen van onder andere wijnclubs, actieve slijters, dynamische delicatessen handels, warenhuizen en een enkele kruidenier. De grote attractie van het kopen per twaalf is de korting die men krijgt. De meest importeurs ontvangen hun wijn ingepakt en wel in dozen, en het is hen heel wat waard als ze die niet hoeven om te pakken, maar ze door kunnen verkopen aan de consument. Het type korting dat daarbij wordt gegeven, loopt nogal uiteen (maar is altijd de moeite waard). Sommige firma’s geven bij twaalf flessen tegelijk een paar dubbeltjes of procenten reductie, andere weer bezorgen vanaf een dozijn flessen gratis door het hele land (een besparing van tenminste 6,—) en weer een groep geeft de twaalfde fles gratis.

Met vrienden

‘Alles goed en wel’, kunt u zeggen, ‘maar een dozijn flessen is toch een hele uitgave.’ En daarin heeft u volkomen gelijk. Maar zo’n wijndozijn hoef je natuurlijk niet alléén te bestellen. Je zou gewoon wat goede vrienden kunnen vragen of zij mee willen doen met één of meer doosjes wijn. Alle wijn komt dan binnen op één adres en ook de nota wordt daaraan geadresseerd. Het lijkt wat op de staatsloterij, maar het is alleen veel zekerder: iedereen koopt een deel van een lot en deelt mee in de behaalde winst.

Restaurant

Een ander punt betreft de prijs van wijn in een restaurant. Deze beweegt zich op een duidelijk hoger niveau dan in de winkel en dat is begrijpelijk. Want voor het comfort, de bediening en dat soort zaken moet natuurlijk worden betaald. De indruk lijkt echter gewettigd dat veel restaurateurs nogal ongenuanceerd calculeren en dan vaak ook nog te stevig. Veel zaken hanteren botweg de factor drie: men vermenigvuldigt de inkoopprijs van een bepaalde wijn steevast met drie (en soms ook vier). Met als gevolg dat een wijn van 5,— inkoop al gauw voor 15,— op de kaart komt. En een wijn van 15,— voor 45,—. Gelukkig bestaan er horeca-zaken waar men andere berekeningswijzen hanteert. In bistro’s is de huiswijn dikwijls zeer betaalbaar en in sommige specialiteitenrestaurants belast men de goedkopere omzetbrengers extra om de betere wijnen relatief aantrekkelijk te maken. Dit hangt volledig af van de filosofie die de desbetreffende eigenaar voert.

Poging waard

Het komt helaas zelden of nooit voor dat een restaurateur zijn wijnprijzen echt heel laag houdt. Gewoon omdat ook hij een redelijk belegde boterham wil verdienen en men dikwijls op alle mogelijke manieren de stijgende loonkosten, sociale lasten en dergelijke moet zien op te vangen. Bovendien zit er in elke wijnprijs altijd een dikke dertig procent aan service en btw. En trouwens, ook de gast is in feite gebaat bij de continuïteit van een bedrijf en flinke wijnprijzen kunnen daarvoor essentieel zijn. Niettemin geloof ik dat een restaurateur toch baat zou kunnen hebben bij een zo krap mogelijke calculatie. Want vriendelijke wijn prijzen houden de eindnota laag, waardoor men als gast wellicht geneigd is om sneller terug te komen. Voorts ook kunnen betaalbaar gehouden prijzen de omzetsnelheid opvoeren, zodat er weinig verlies aan rente en dergelijke ontstaat. Hoe dan ook, in vakkringen wordt al jarenlang discussie gevoerd over de wijnprijzen in het horecabedrijf, maar niemand heeft ooit nog een pasklare oplossing kunnen vinden. In vergelijking met de winkel zal de wijn in een restaurant altijd wel duur blijven en je moet dat ôf aanvaarden f nooit uit eten gaan, tenzij bij de Chinees. Een schrale troost moge het wezen dat in veel Franse restaurants de Franse wijn van een beetje kwaliteit vaak nôg duurder is dan bij ons.