Camelia sinensis, thee voor de gezondheid

Het lijkt er steeds meer op dat genotsmiddelen zoals koffie, chocolade, bier, wijn en thee niet alleen lekker maar ook gezond en zelfs geneeskrachtig kunnen zijn. Een overzicht van de geneeskrachtige werking van Chinese thee of Camelia sinensis.

Anti-carcinogene (chemopreventieve) werking

Er is veel onderzoek gedaan naar anticarcinogene acti­viteit van thee. Vooral is de invloed onderzocht van groene thee, het polyfenolextract uit groene thee en epi-gallocatechingallaat (EGCG) op het ont­staan van huidtumoren, borstkanker, longtumoren, slokdarm- en darmtumoren en levertumoren bij muizen en ratten, waarbij beschermende effecten werden vastgesteld van 31 tot 95%.

Antivirale en antibacteriële activiteit

Epigallocatechingallaat (EGCG) en theaflavingallaat verminderen de infectiekracht van influenza A- en B-virussen in niercellen van het konijn [43]. In elektronenmicroscopisch onderzoek werd aangetoond dat EGCG tot agglutinatie van het virus leidt en daarmee de door influenzavirussen veroorzaakte hemagglutinatie remt. De vermeerdering van de virussen wordt niet ge­remd door EGCG. Het HlV-virus behoort tot de retrovirus­sen, die met het reverse-transcriptase een specifiek en voor hun werking noodzakelijk enzym bezitten. Daarom lijkt een remming van dit enzym een effectieve benade­ring in de bestrijding van het HlV-virus en AIDS. Heel wat van andere (natuur)stoffen en planteëxtracten - waar­onder ook groene en zwarte thee -getest op een mogelij­ke werking op HIV respectievelijk reverse-transcriptase. Epicatechingallaat (ECG) en epigallocatechingallaat (EGCG) remmen het reverse-transcriptase met een ID50 van 10-20 ng/ml . De verestering met galluszuur is kennelijk een voorwaarde voor de werking: epicatechine of epigallocatechine hebben namelijk geen effect.

Een extract van zwarte thee heeft op verschillende diarreeverwekkers een bactéricide werking en remt het toxine van de choleraverwekker Vibrio cholerae in vivo [45]. Daaruit concluderen de auteurs dat het drinken van zwarte thee bescherming kan bieden tegen bacteriële diarree.

Thee tegen tandproblemen

Streptococcus mutans wordt beschouwd als de veroor­zaker van cariës; deze bacterie produceert namelijk glucosyltransferase dat een rol speelt in de opbouw van de plakvormende glucanen. Het glucosyltransferase wordt sterk geremd door theaflavine en EGCG. Behalve een hoge fluorconcentratie (100-200 ppm) zijn dus ook bepaalde flavanolen en oxydatieprodukten ge­deeltelijk verantwoordelijk voor de anti-cariës activiteit van groene en zwarte thee. Een en ander werd ook be­vestigd door een in vivo studie in ratten, waarbij na toe­diening van een theeextract een significante remming werd waargenomen van cariës veroorzaakt door suiker- en zetmeelrijk voedsel.

Werking op serumlipiden

De hoeveelheden totaalvet, vetzuren en cholesterol in de lever en het plasma van pasgeboren en volwassen rat­ten die gedurende acht weken in plaats van drinkwater thee hadden gekregen (20 g groene respectievelijk zwar­te thee in 1 I water, 10 minuten gekookt), vertoonden slechts weinig verschillen ten opzichte van de controle­groepen (normaal drinkwater); een uitzondering vormden de triglyceriden, die tijdens de behandeling verminderden. Daarentegen is voor ECG en EGCG een cholesterol-remmende werking beschreven bij muizen die met vet verrijkt voeder hadden gekregen . De oxydatieve ver­andering van LDL, die verband schijnt te houden met atherosclerotische processen, kan worden geremd door ECG en EGCG.

Bij een groep van 1300 mannen in Japan deed een regelmatige inname van groene thee de cholesterolspiegel dalen en de HDL-fractie stijgen. Verder waren de hoeveelheden lipidperoxyden en de enzymen aspartaat-aminotransferase en alaninetransf-erase, die wijzen op een leverbeschadiging, gedaald. Deze bevinding sugge­reert dat groene thee een leverbeschermende werking heeft.

Voor verder onderzoek

Asia Pac J Clin Nutr. 2007;16 Suppl 1:43-6. Use of tea extracts (Camelia sinensis) in jelly candies as polyphenols sources in human diet. Gramza-Michalowska A, Regula J.
Green tea (Camellia sinensis) and cancer prevention: a systematic review of randomized trials and epidemiological studies
Jianping Liu1,2,3*, Jianmin Xing1 and Yutong Fei. Een overzicht van de literatuur.