Pangasius of panga: gekweekte vissoort

Vietnam drijft een beetje op het kweken van pangasius. Maar ook in China en India vertegenwoordigt de pangasius een enorme exportwaarde. De panga zoals hij ook wel wordt genoemd is echter erg omstreden. Er wordt heel weinig voor de vis pangasius betaald en het is een vervuilende vissoort. Maar daar wordt wel aan gewerkt.

Pangasius of pangateelt: de vis wordt in grote vijvers geteeld

De pangasius wordt in enorme visvijvers geteeld in een aantal Aziatische landen. Dit zijn:

• China
• India
• Vietnam

Tienduizenden vissen worden geteeld in grote vijvers. Als de dieren een kilo zijn (ze worden voortdurend gevoerd vanaf een drijvend ponton) worden de dieren gedood en worden er fileetjes van gemaakt. De viskwekers liggen in de landen die de vis exporteren langs rivieren en kreken. Maar ook op rivieren als de Mekong worden er drijvende kooien geïnstalleerd.

Pangasius: het volksvoedsel van arme Vietnamese boeren is veranderd in eten voor het westen

De Pangasius of Panga was altijd het goedkope eten voor arme Vietnamezen en andere arme groeperingen in andere Aziatische landen. Nu het westen de vissoort ontdekt heeft, is het vooral een exportproduct.

Wat is pangasius?

De Pangasius is een vis die familie is van de meerval. In supermarkten wordt de pangasius in Nederland heel goed verkocht, omdat hij goedkoop is, graatvrij en bij het bakken niet zo’n vislucht afgeeft. De vissoort smaakt ook niet zo vissig en heeft een vaste consistentie. Panga lijkt meer op vlees dan op vis. De panga werd rond 2002 in Nederland geïntroduceerd. Queens Products uit Varsseveld is de grootste importeur van panga in Nederland. De restaurants van Van der Valk hadden ze overigens al wel eerder op de kaart staan en noemde de panga dan “tropische tong” wat eigenlijk een heel foute benaming was, want panga komt niet in de buurt van tong.

Visteelt: vooral Aziatische landen profiteren er van

Het kweken van vis is in landen als Vietnam, India en China een belangrijke bron van inkomsten. Na garnalen is panga het grootste uitvoerproduct in Vietnam en de panga vertegenwoordigt een exportwaarde van 1,5 miljoen (in 2010). Als je alle kwekers in heel Europa bij elkaar optelt, dan produceren zij nog minder vis dan Vietnam alleen. Omdat de economie van Vietnam zich aan het ontwikkelen is, is de visteelt van het grootst mogelijke belang. Zo’n 9 miljoen Vietnamezen zijn dan ook afhankelijk van de teelt. Dit is 10 procent van de hele populatie. Overigens wordt van de vis niet alleen filet gemaakt, maar worden uit de huid ook eiwitten onttrokken voor de farmaceutische industrie.

Europese visvangst ligt op zijn gat, maar panga mag wel massaal worden gevangen

De Nederlandse visvangst is anno 2011 aan zulke strenge regels gebonden dat veel vissers het niet meer zien zitten. Bovendien zijn er veel organisaties die zich met de visvangst bezighouden zoals Wakker Dier en Greenpeace. Dit staat in schril contrast met de enorme visvangst van de panga die ongelimiteerd lijkt te zijn. Bovendien worden de prijzen van vissoorten die hier in Nederland worden gevangen enorme naar beneden gedreven door het aanbod van panga. Vooral de gele panga, de goedkoopste filets hebben de prijzen van schol naar een absoluut dieptepunt gebracht.

Panga wordt niet duurzaam genoeg gekweekt

In 2010 werden in bepaalde pangafilets bestrijdingsmiddelen gevonden die de naam trifuralin en chlorpyrifos dragen. Vanaf dat moment heeft de Voedsel en Warenautoriteit aangekondigd dat er steeds steekproeven zouden worden gedaan om de vis te controleren. De Viswijzer van het Wereld Natuur Fonds classificeert de panga als een tweede keus, omdat de kweek of de visserij niet duurzaam genoeg zouden zijn. Dit heeft ook zijn redenen. Het water dat uit de kweekvijvers komt wordt vaak met de visresten en de vispoep er nog in gewoon teruggepompt in de rivier. Ook is het visvoer niet bepaald duurzaam. Maar liefst 92 procent plantaardig en bestaat uit cassave, soja en tapioca en verder uit vismeel en visolie. Dat vismeel en die visolie komen dan weer uit de tonijnverwerkende industrie en zijn restproducten daarvan. Maar die panga vreet wel 1,6 kilo voer (wat dus ook anders verwerkt had kunnen worden en gewoon gegeten) om op die ene kilo aan filet te komen. Dat is veel te veel en is bepaald niet duurzaam. Overigens wordt er wel gewerkt aan ander voer voor de panga om dat naar beneden te brengen. Daar komt nog bij dat er meer panga wordt gekweekt dan er wordt verkocht. Dit heeft de prijs nog meer naar beneden gedreven. Bovendien leidt het tot moeilijke situaties voor de kwekers. Zij hadden gerekend op een hoger inkomen, krijgen dat nu niet, maar hebben wel geïnvesteerd.

ASC-label voor kweekvis

De Vietnamese kwekers zijn daarom wel gaan beseffen dat ze de panga anders moeten gaan kweken en dat het kwalitatief beter moet en ook duurzamer. In 2012 hopen ze dan ook dat ze aan eisen kunnen voldoen van het ASC-label. Dit is de Aquaculture Steward Council, een soort MSC certificaat, maar in dit geval dan voor kweekvis. Of dit lukt is natuurlijk nog de vraag, maar de intenties zijn er.

Hoewel pangasius wordt er gegeten in Europa?

In Europa gaat per jaar 600.000 ton pangasiusfilet over de toonbank. Queens Products uit Varsseveld neemt 70 procent van de Nederlandse markt voor haar rekening. Wie in een vishandel komt en daar verse panga ziet liggen, wordt bedrogen. Dit is gewoon ontdooide diepvriesvis. Panga moet hier namelijk altijd in bevroren toestand naartoe bewogen worden, omdat de afstanden te groot zijn om dat op een andere manier te doen. En voor wie dat wil weten: op een kilo panga wordt 150 gram aan antibiotica en chemicaliën gebruikt.