Cacao, grondstof voor chocolade

Cacao is de grondstof voor chocolade en wordt gewonnen uit de cacaobonen van een cacaoboom. Een cacaoboon is gemiddeld 23 millimeter lang, 14 millimeter breed en 9 millimeter dik. Het gemiddelde gewicht is 12 gram.

Geschiedenis

Cacao komt oorspronkelijk uit het Amazonegebied. Later heeft de cacao zich verspreid o.a. richting Mexico en in het noorden van Zuid-Amerika. In het begin van de 16e ontdekten de Spanjaarden die het cacaogebied doordrongen dat de bevolking daar, de Azteken deze grondstof als genotmiddel gebruikten. Nadat de Spanjaarden deze cacaocultuur ook in andere gebieden introduceerden ging het snel. Meerdere landen en gebieden wisten nu van het bestaan van cacao af. In het midden van de 19e eeuw bereikte de cacao ook West-Afrika.

Cacaoplanten

De cacaoplant is meestal 1 à 1,5 meter groot en kan uitgroeien tot 10 à 12 meter lengte. Meestal laat men de boom niet groter worden dan 2 à 4 meter omdat de planten geoogst moeten worden en daarnaast dienen ze te worden onderhouden. Ongeveer 2 à 4 jaar na aanplant begint de plant te bloeien. Uit de stam groeien bladeren die groter zijn dan 40 centimeter. Nadat de plant begint te bloeien ontstaan er kolven die ongeveer 5 tot 6 maanden nodig hebben om te groeien. Wanneer de kolven zijn volgroeid worden ze geopend. Een kolf bevat tussen de 30 en 45 cacaobonen, die ook wel zaden worden genoemd. De zaden worden gedroogd, waarna ze klaar zijn voor de verdere verwerking ervan. Cacao is een tropisch gewas en groeit het beste in warme omstandigheden. Hierbij moet worden gedacht aan gemiddelde maandelijkse temperaturen van 28 tot 33 graden Celsius. Het minimum ligt op ongeveer 18 graden Celsius. Cacaoplanten worden in de schaduw aangeplant. Naarmate er grote bladeren aan gaan groeien, ontstaat een waar bladerenbos waardoor de planten minder behoefte hebben aan schaduw. Op één hectare kunnen 1000 - 1200 cacaoplanten staan. Per jaar geven de cacaoplanten zo’n 1000 -1500 kilo cacaobonen per hectare. Deze hoge aantallen worden vaak niet gehaald doordat de planten met schimmel- en virusziekten te maken krijgen. Daarnaast treden plagen van motten, mieren, luizen en kevers ook vaak op.

Wassen en drogen

De geoogste cacaobonen worden in grote bakken gedaan en afgedekt met jutezakken of bananenbladeren. Ieder dag worden de bonen overgeschept naar een volgende bak. Na drie etmalen (= drie dagen) zijn de bonen dood en is de temperatuur ervan gestegen van 35 naar 50 graden Celsius. De bonen veranderen in zes dagen van een paarse kleur in een bruine kleur. Daarna worden de bonen 12 uur onder water gezet en worden ze gewassen. Tot slot worden de cacaobonen gedroogd. Dit kan op twee manieren: buiten, als het weer dit toelaat, of kunstmatig, met hete lucht. Het drogen van de bonen neemt niet meer dan 20 – 24 uur in beslag. Na het drogingsproces worden de cacaobonen geselecteerd waarna ze kunnen worden geëxporteerd.

Handel

Exportlanden van cacao zijn o.a. de Ivoorkust, Brazilië, Ghana, Nigeria en Kameroen. Importlanden van cacao zijn de Verenigde Staten, Rusland en West-Europa. Afrika exporteert voornamelijk cacaobonen. Hoewel Amerika ook een grote oogst binnenhaalt, gebruiken zij dit voornamelijk voor eigen gebruik. Hierdoor blijft er een klein deel over om te exporteren.

Productie van cacao

Voordat productie kan plaatsvinden van bijvoorbeeld chocolade, moeten de cacaobonen worden verwerkt. Eerst worden de bonen gesorteerd. Te zwarte of te paarse bonen worden verwijderd omdat het drogingsproces hier óf te lang óf te kort heeft geduurd. Na de selectie van de bonen worden ze gedroogd met een temperatuur van circa 80 graden Celsius. Hierdoor laten de schalen van de bonen gemakkelijk los. Na het malen van de kernen van de cacaobonen ontstaat cacaoboter. Deze boter bedraagt ongeveer 55% van de massa. De overige koek die over blijft wordt vermalen tot cacaopoeder. Na het scheiden van boter en poeder kan de productie plaatsvinden van chocolade en andere chocoladeproducten. Te vet cacaopoeder wordt verwerkt in o.a. vla, ijs en bakkersproducten. Cacaopoeder met een te laag vetgehalte wordt o.a. verwerkt in boterhambeleg (hagelslag) en andere bakkerijproducten.