Stamslaboon, een sperziebonenstruik die u zelf kunt kweken

Sperziebonen zijn een veel gegeten en geliefde groente in Nederland. Als u de ruimte heeft voor een moestuin dan kunnen sperziebonen eigenlijk niet ontbreken. Voor het kweken van sperziebonen heeft u de keuze uit stokbonen en stamslabonen, de stokbonen groeien rondom een stok omhoog, stamslabonen hebben geen stok nodig en blijven vrij dicht bij de grond. De stamslabonen kunt u het beste pas half mei buiten zaaien want vorst kunnen de stamslabonen niet goed verdragen.

Wat zijn stamslabonen?

Stamslabonen zijn de bonen waaruit plantjes met sperziebonen komen. U kunt als u sperziebonen wilt kweken kiezen uit stamslabonen en stokbonen. De stokbonen hebben een stok nodig waar het plantje langs omhoog zal draaien, bij stamslabonen heeft u geen stok nodig omdat het plantje laag bij de grond blijft. De plantjes worden ongeveer 30 tot 40cm hoog. Omdat de stamslabonen niet hoog worden en de stamslabonen daardoor weinig moeite hoeven doen om te groeien kunt u al vrij snel sperziebonen oogsten, de stokbonen moeten eerst omhoog groeien waardoor het wat langer kan duren voordat u van stokbonen kunt oogsten.

Er zit ook een nadeel aan stamslabonen, omdat de sperziebonen en de bladeren soms op de natte grond kunnen komen is er een grotere kans op schimmel en andere ziektes. Bij de stokbonen zullen we deze schimmels en ziektes niet zo snel zien. Bij beide varianten is het in het begin oppassen met vogels en slakken. Om te voorkomen dat de plantjes door vogels opgegeten worden kunt u er bijvoorbeeld een net of kippengaas overheen spannen. Tegen de slakken kunt u slakkenkorrels langs de plantjes strooien.

Voorzaaien van stamslabonen

Het is voor stamslabonen absoluut geen verplichting om deze voor te zaaien, maar u kunt wel eerder oogsten als u vast in huis begint met voorzaaien. U kunt kiezen om een klein potje te nemen en de stamslabonen per één voor te zaaien of u kunt een wat groter bakje nemen en er meerdere boontjes in doen. De stamslabonen zijn vrij groot dus ze zijn makkelijk uit elkaar te zaaien. U kunt er bijvoorbeeld voor kiezen om een plastic bloempotje te gebruiken waar gaatjes onderin zitten die zorgen voor afwatering. U vult het bloempotje met moestuin- of stekgrond of met een mengsel van potgrond met grof zand. Het zand zorgt ervoor dat de potgrond luchtig blijft, waardoor het water beter door de grond kan gaan. Duw de bonen ongeveer 2 cm de grond in. Besproei met een plantenspuit de grond, gebruik geen gieter want de boontjes houden niet van te veel vocht. Dek het potje af met wat huishoudfolie en plaats de potjes op een schoteltje op een warme en het liefst zonnige plek of een plek waar veel daglicht bij kan komen.

Blijf af en toe water geven met de plantenspuit, na ongeveer een week zult u zien dat de zaailingen tevoorschijn komen boven de grond. Als u dit ziet kunt u de folie van het bloempotje afhalen. Zet het potje zoveel mogelijk in de zon achter het glas. Na nog een week zult u echt blaadjes beginnen te zien, de potjes kunnen vanaf nu eventueel naar buiten.

De zaailingen van binnen naar buiten

Om de stamslabonen iets beter te laten wennen aan de buitenlucht kunt u de potjes op een warme dag buiten zetten en in de avond weer binnen zetten. Zo bent u 2 tot 3 weken verder voor de plantjes echt buiten de grond in kunnen. Omdat stamslabomen heel slecht tegen vorst kunnen is het aan te raden om na 20 april te beginnen met het voorzaaien zodat de plantjes ongeveer de tweede week van mei naar buiten kunnen. Is de weersvoorspelling alsnog slecht? Hou de plantjes dan nog wat langer binnen.

Als u de zaailingen buiten uit wil planten zorg dan eerst dat de grond buiten klaar is door gaatjes te maken waar u zo de plantjes in kunt stoppen. Maak deze achter elkaar en ongeveer 5 tot 8 cm uit elkaar en hou in de breedte tussen de rijen ongeveer 35 cm afstand. Wees voorzichtig met het uit de potjes halen van de zaailingen; schep eventueel met een lepel de zaailing eruit om te voorkomen dat de wortels beschadigen. Plaats de plantjes in de grond, vul het gaatje op met grond en geef een beetje water. Let op dat u niet direct op de blaadjes water geeft, maar echt bij de grond, dit om te voorkomen dat de blaadjes verbranden.

zaaien in de volle grond

U hoeft de stamslabonen niet voor te zaaien, u kunt de bonen ook in volle grond zaaien. Omdat de bonen heel slecht vorst kunnen verdragen is het aan te raden pas rond de tweede week van mei in de volle grond te gaan zaaien. Zorg dat de grond goed los is en maak geultjes van zo'n 2 tot 3 cm diep en ongeveer 35 cm uit elkaar. Plaats de boontjes ongeveer 5 tot 8 cm uit elkaar. Maak de geultjes dicht en geef een beetje water. De stamslabonen houden niet van natte voeten, als het echt droog en zonnig is kunt u om de dag water geven.

Oogsten van de stamslabonen

Aan de plantjes zult u eerst kleine bloemetjes zien, vanuit de bloemetjes groeien de sperziebonen. Het proces van zaaien in volle grond tot oogsten duurt ongeveer 8 weken. Als u de sperziebonen lang genoeg vindt kunt u ze plukken of het steeltje afknippen, wacht niet te lang want dan komen er mogelijk geen nieuwe sperziebonen meer aan. Voor de plant is het zijn natuurlijke verloop om na de bloemetjes en sperziebonen zaadjes aan te maken, door de sperziebonen op tijd te oogsten zal de plant weer bloemetjes aan willen maken in plaats van zaad en zullen er dus sperziebonen aan blijven groeien.

Als de eerste oogst eenmaal geplukt is zult u ongeveer 2 keer per week kunnen kijken of u meer kunt oogsten. De sperziebonen zijn namelijk niet allemaal tegelijk even groot dus als u een maaltijd wilt is het aan te raden om een aantal stamslabonen te kweken. Willen na een tijd de sperziebonen niet meer goed groeien of is de opbrengst steeds lager? Dan kunt u de oude plantjes uit de grond halen en wellicht nog een keertje opnieuw zaaien, de sperziebonen kunnen geoogst worden tot ongeveer half september.

Bewaren

Het lekkerste is om de sperziebonen na het plukken gelijk te gebruiken, dan blijven de sperziebonen lekker knapperig. U kunt de sperziebonen eventueel 1 of 2 dagen op een koele plek bewaren, maar ze worden wel vrij snel zacht. U kunt de sperziebonen ook blancheren, u kookt ze dan zo'n 3 minuten en vriest ze daarna in. Zo kunnen de bonen wel zo'n 10 maanden bewaard blijven.