Wortelen: Groenten die ooggezondheid bevorderen

Kinderen die moeilijk groenten eten, krijgen van de ouders vaak te horen dat wortelen goed zijn om het gezichtsvermogen op peil te houden. Maar zijn wortelen effectief goed voor de ogen of is dit een fabeltje? Wortelen verbeteren de gezichtsscherpte niet bij mensen die geen perfect gezichtsvermogen hebben. Het eten van wortelen geeft bijgevolg geen visus van 20/20. Maar de vitaminen in deze groente bevorderen wel de algehele gezondheid van het oog.

• Geschiedenis wortelen: Nachtzicht bevorderen
• Bètacaroteen: Minder maculadegeneratie en cataract
• Vitamine A: Prima voor de ooggezondheid
• Overdosering bètacaroteen en vitamine A
• Luteïne en zeaxanthine in deze groenten

Geschiedenis wortelen: Nachtzicht bevorderen

De mythe dat wortelen goed zijn voor de ogen, meer bepaald voor het nachtzicht, stamt uit de Tweede Wereldoorlog. De Britse Royal Air Force publiceerde een vrij indrukwekkend verhaal van de gevechtspiloot John Cunningham, ook gekend als “Cat’s Eyes”. Hij meldde dat wortelen zijn nachtzicht verbeterden, wat leidde tot betere vliegprestaties. De Britten pakten dit nieuws op waardoor de bevolking meer wortelen ging eten. Ze wilden zich met het eten van wortelen wapenen tegen de verplichte stroompannes die in de Tweede Wereldoorlog gebruikelijk waren, en hoopten dat hun gezichtsvermogen hiermee zou verbeteren.

Hoewel het voor de piloot een geweldig verhaal was om het eten van wortelen te bevorderen, zette de Royal Air Force eigenlijk radartechnologie in om de Luftwaffe bommenwerpers ’s nachts te lokaliseren. Het Britse ministerie verspreidde bijgevolg doelbewust dit bericht om de vijand te misleiden. Hoewel de Britse propaganda misschien de status van wortelen een grotere stempel heeft gegeven dan ze eigenlijk verdienen, is er nog steeds geen twijfel dat de vitaminen in wortelen de algehele gezondheid van het oog bevorderen.

Bètacaroteen: Minder maculadegeneratie en cataract

Wortelen bevatten bètacaroteen, een stof die het lichaam omzet in vitamine A en de oranje kleur aan wortelen geeft. Bètacaroteen is een belangrijke voedingsstof voor de gezondheid van het oog (ooggezonde voeding). Het lichaam zet vitamine A vervolgens om in retinol, wat zich in de staafjes in de ogen bevindt. Retinol zit verpakt in een proteïne dat verdraaid is, net zoals een bol garen.

Wanneer het licht bij de retinol komt, gebeurt er een kettingreactie die door de zenuwen naar de staafjes en de hersenen gaat en ons laat weten dat het niet meer donker is. Zo zien we een beetje licht, zelfs als het donker is. Vitamine A zit echter niet alleen in wortelen, maar eveneens in eidooier, kaas, lever en melk bijvoorbeeld. Bètacaroteen vermindert het risico op het ontwikkelen van maculadegeneratie en cataract. Het gaat dan echter wel om mensen die extra supplementen van vitamine A of bètacaroteen innemen, omdat het heel moeilijk zou zijn om aan de vereiste hoeveelheid wortelen te komen.

Vitamine A: Prima voor de ooggezondheid

Vitamine A helpt het oog om licht om te zetten naar een signaal dat dan naar de hersenen gaat. Hierdoor zijn mensen in staat om te zien bij weinig licht. Bovendien verdwijnt het hoornvlies (de cornea, de heldere voorkant van het oog) letterlijk wanneer het lichaam niet voldoende vitamine A krijgt (vitamine A-tekort).

Overdosering bètacaroteen en vitamine A

Het innemen van grote hoeveelheden vitamine A is echter geen goed idee. Hoge doses vitamine A zijn toxisch en sporadisch zelfs dodelijk. Een teveel aan bètacaroteen leidt tot carotenemie, een aandoening waarbij de huid geel of oranje wordt. De normale kleur keert terug zodra de verhoogde inname van bètacaroteen is verlaagd. Daarnaast veroorzaakt het innemen van te veel vitamine A duizeligheid, hoofdpijn, misselijkheid, vermoeidheid en afwijkingen aan ogen, huid en skelet.

Luteïne en zeaxanthine in deze groenten

Deze carotenoïde is niet opgewassen tegen de antioxidanten luteïne en zeaxanthine, die veelal in bladgroenten zitten. Deze twee werken samen om leeftijdsgebonden maculadegeneratie en cataract te voorkomen. Daarom consumeren mensen best bladgroenten die veel luteïne en zeaxanthine bevatten zoals spinazie, broccoli en boerenkool. Grote bronnen van vitamine A zijn aardappelen, erwten, kaas, mandarijnen, mango, melk, meloen, spinazie en wortelen.

Lees verder

• Zwarte bes: Bescherming voor ogen met verbeterd nachtzicht
• Venkel, goed voor ogen
• Voeding en ooggezondheid: Goede voedingsmiddelen voor ogen
• Luteïne: Bronnen, voordelen & nadelen van deze antioxidant
• Antioxidanten in voeding: Belang & bronnen van antioxidanten