Suiker en suikervervangers

Suiker is niet gezond, dat weten we allemaal. Vandaar dat er ook heel veel suikervervangers op de markt zijn. Dit vooral omdat suiker een dikmaker is en we de zoete smaak hiervan toch niet willen missen. Wat voor suikervervangers zijn er allemaal? Hoeveel calorieën bevatten deze en zijn deze suikervervangers wel zo gezond?

Acesulfaam-K

Dit is een kunstmatige zoetstof zonder calorieën, die in 1967 in Duitsland werd ontdekt. In producten wordt dit vaak aangeduid met E950. In combinatie met aspartaam krijgt het E-nummer 962. Acesulfaam-K is hittebestendig tot 200 graden Celsius en kan dus worden gebruikt voor bakken en braden. Het zit bijvoorbeeld in tandpasta, melkproducten, gebak, snoep, sauzen en light-frisdranken. De ADI (Aanvaardbare Dagelijkse Inname) voor deze stof is door de SCF (Scientific Committee on Food) vastgesteld op 9 mg/kg lichaamsgewicht per dag. De stof wordt vaak gecombineerd met andere zoetstoffen. Onderzoek heeft uitgewezen dat deze stof kankerverwekkend kan zijn (Universiteit van Calcutta), dit onderzoek wordt alleen niet door alle wetenschappers erkent. De conclusie die het SCF hieruit heeft getrokken is dat er dus geen sprake is van hard bewijs.

Agave nectar

Dit is een natuurlijke zoetstof, gewonnen uit de agave cactus met behulp van chemische processen. Er zitten 20 calorieën per theelepel in. Agave nectar is wel zoeter dan gewone suiker, dus je hebt er minder van nodig, voor dezelfde zoete smaak. De smaak is vergelijkbaar met de smaak van honing, alleen zitten er in agave nectar minder antioxidanten. Deze zoetstof zou volgens de één beter voor je stofwisseling zijn dan tafelsuiker en volgens de ander een grotere kans geven op bloedarmoede en botontkalking. Er zijn wel wetenschappelijke bewijzen dat agave nectar beter is voor de stofwisseling dankzij de lage glycemische index. Er is geen wetenschappelijke onderbouwing van de negatieve effecten te vinden.

Aspartaam (E951)

Dit is een kunstmatige zoetstof die vier calorieën per gram bevat. De stof blijft niet stabiel bij koken en bakken en kan daarbij dus niet worden gebruikt. In 1965 werd de stof voor het eerst gemaakt door James M. Schlatter en in 1981 werd dit in Amerika op de markt gebracht. Inmiddels zit het vrijwel overal in, denk aan light frisdrank, suikervrije kauwgom en sauzen. Wanneer Aspartaam in grote hoeveelheden wordt genuttigd, is er waarschijnlijk een grotere kans op kanker. Dit is niet wetenschappelijk bewezen, wel zijn de wetenschappelijke aanwijzingen zodanig dat dit nader onderzoek vereist. De ADI is vastgesteld op 40 mg per kilo lichaamsgewicht. Er zijn mensen die klagen over hoofdpijn na het nuttigen van een product wat aspartaam bevat. Verder zijn er aanwijzingen dat aspartaam slaapproblemen, geheugenstoornissen, visuele stoornissen kan veroorzaken en een epileptische aanval kan uitlokken.

LET OP: Aspartaam mag nooit verhit worden. Bij temperaturen vanaf 170 graden Celsius ontstaan methanol en DKP (3-carboxymethyl-6-benzyl-2,5-dioxopiperazine). Beiden zijn kankerverwekkende stoffen.

Honing

Deze natuurlijke zoetstof bevat per theelepel ongeveer 21 calorieën. Honing kan helpen tegen ontstekingen, maar het is en blijft een natuurlijk product. Als zodanig is honing vatbaar voor verontreinigingen. Dit is de reden dat het niet aan kinderen jonger dan 1 jaar gegeven mag worden. Het immuunsysteem van deze kleintjes is nog onvoldoende ontwikkeld en zij zouden ziek kunnen worden van zo’n verontreiniging.

Maissiroop (high-fructose corn syrop (HFCS) of glucose-fructosestroop)

Deze siroop bevat 17 calorieën per theelepel en geeft producten een langere houdbaarheid. Het product is in opspraak gekomen vanwege grote verontreiniging met kwik. In Amerika en Canada zit dit in de Cola. Dat is de reden dat Coca-Cola en Pepsi Cola in Amerika anders smaakt dan in Europa. In Nederland is maisstroop in sommige natuurvoedingswinkels te koop. Het product wordt gezien als een natuurlijk product en heeft als zodanig geen E-nummer. Het zit in heel veel producten, van blikgroenten tot ontbijtgranen. Naast de grote kans dat deze producten kwik bevatten is het ook nog zo dat dit product de kans op diabetes en op overgewicht vergroot.

Het produceren van maissiroop gebeurd in chlooralkali-instalaties, waarin natronloog wordt gebruikt. Dit natronloog wordt gemaakt met behulp van kwik en geregeld komt een deel van het kwik in de natronloog terecht, dus ook in de maissiroop. Volgens onderzoek bevatten negen van de twintig producten die gezoet zijn met maissiroop kwik.

Natriumcyclamaat

Deze kunstmatige zoetstof werd goedgekeurd in 1951 en in 1969 in een aantal landen verboden. Er is duidelijk onweerlegbaar bewijs geleverd dat deze zoetstof kanker veroorzaakt. Echter in 1989 hebben andere onderzoeken het geleverde bewijs weer tegengesproken, waardoor dit middel inmiddels weer in heel de Europese Unie is toegestaan. Deze kunstmatige suiker heeft E-nummer 952 en zou volgens het SCF niet schadelijk zijn wanneer de ADI van 7 mg per kilogram lichaamsgewicht niet wordt overschreden.

Neotaam (E961)

Deze kunstmatige zoetstof is net als aspartaam opgebouwd uit asparaginezuur en fenylalanine. Er is wel een structuurverschil met aspartaam waardoor dit stofje nog 40 keer zoeter is dan aspartaam. En wel bestand is tegen verhitten. Er zitten geen calorieën in. De ADI is vastgesteld op 0-2 mg/kg lichaamsgewicht per dag. De zoetstof wordt veel toegepast in tal van producten zoals snoep, toetjes, frisdrank, koekjes, soep, saus, ijs, jam, zoetjes enz. Neotaam is in Nederland pas sinds 2010 toegestaan. Er gaan steeds meer geluiden op dat deze stof nog slechter voor de gezondheid is als Aspartaam. Er is echter nog geen wetenschappelijk onderzoek, speciaal naar Neotaam gedaan, wat deze geluiden onderbouwd.

Sacharine (E954)

Dit is de oudste kunstmatige zoetstof en het wordt breed toegepast. Sacharine werd al in 1879 ontdekt aan de Johns Hopkins Universiteit. De zoetstof zit bijvoorbeeld in jam, ijsthee, gebak, koek en vruchtendrank. De ADI is vastgesteld op 2,5 mg per kilo lichaamsgewicht per dag. In de jaren ’60 kwam het middel in opspraak omdat het blaastumoren zou veroorzaken bij ratten. Er is alleen nooit wetenschappelijk aangetoond dat dit ook bij mensen het geval zou zijn, wel zijn er aanwijzingen dat sacharine in combinatie met roken een licht verhoogde kans op kanker geeft. In Canada is sacharine een tijdje verboden geweest. Dit verbod is inmiddels in 2014 weer opgeheven. Naar Sacharine zijn inmiddels 2374 onderzoeken gedaan, die helaas geen eenduidige uitslag geven.

Sacharose

Dit is normale tafelsuiker en bevat per theelepel (4 gram) ongeveer 16 calorieën. Teveel tafelsuiker leidt tot overgewicht en tandbederf. Ook zijn er aanwijzingen dat teveel suiker zorgt voor oververmoeidheid, ADHD en hoge bloeddruk. Dit is echter niet wetenschappelijk bewezen. Het Amerikaanse Institute of Medicine adviseert om niet meer dan 25 % van de dagelijkse hoeveelheid calorieën uit suiker te halen.

Sorbitol (E420) en Xylitol (E967)

Deze zoetstoffen bevat 10 calorieën per theelepel en veroorzaakt geen tandbederf. Xylitol heeft zelfs een gunstige bijwerking, de stof dood schadelijke bacteriën in de mond. Xylitol wordt gewonnen uit berkenhout en maiskolven en Sorbitol uit zeewier, algen, pruimen, peren, appels en kersen. Wanneer je veel van deze zoetstoffen binnenkrijgt, kan dit zorgen voor een opgeblazen gevoel en diarree. Sorbitol in grote hoeveelheden remt daarnaast ook nog de opname van vitamine B6.
ADI voor Xylitol en Sorbitol is niet vastgesteld, maar meer dan 30 gram per dag zorgt voor darmklachten.

Stevia extract (E960)

Dit is een natuurlijke zoetstof, gewonnen uit de stevia plant en ook wel bekend onder de naam stevioside. Het bevat geen calorieën. Vooralsnog wordt stevia wetenschappelijk als veilig gezien. Er zijn geen aanwijzingen deze zoetstof een verhoogde kans geeft op kanker, zolang je onder de ADI blijft van 4mg/kg lichaamsgewicht per dag.

Sucralose (E955)

Deze kunstmatige zoetstof is gemaakt van sucrose en wordt vaak aangeduid met de naam dextrose. De ADI is vastgesteld op 15 mg/kg lichaamsgewicht per dag. Er is weinig onderzoek naar dit middel gedaan en ook deze onderzoeken spreken elkaar tegen. Het middel zou niet schadelijk zijn voor de mens, maar onderzoek van Toxioloog Judith Bellin bij ratten en muizen leverde gekrompen zwezerik klieren, vergrote lever en nieren, verminderde groei, verminderd aantal rode bloedcellen, diarree en problemen tijdens de zwangerschap op. Bron: New Scientist 23, November 1991

Thaumatine (E957)

Dit wordt gewonnen uit het membraan van de katemfe vrucht. Een vrucht die voorkomt in West-Afrika aan de Thaumococcus Danielli plant. Er is geen limiet aan de inname van Thaumatine gesteld. Deze stof is 2000 tot 3000 maal zoeter dan tafelsuiker. Het wordt gebruikt in enkele snoepjes en in Pepsi cola. Er is vrijwel geen onderzoek naar Thaumatine gedaan en vooralsnog wordt dit gezien als een veilige suikervervanger.