Oudejaarstradities: vette oliebollen en kniepertjes

Oudejaarstradities, er zijn er nogal wat in Nederland. We kijken naar de oudejaarsconference, we steken vuurwerk af en we proosten met champagne. De oliebol is verder een traditie die bij de oud- en nieuw viering hoort. Maar de oliebol is ook een vet en heel calorierijk soort voedsel. Eigenlijk niet meer dan deeg dat is gerezen en in hete olie gebakken. Voedingsstoffen zitten er bijna niet in. Maar toch hoort er op oudejaarsavond een bak, soms zelfs een emmer met oliebollen op de tafel te staan.

Rare dingen eten met feestdagen

In onze westerse wereld zijn we gewend om met feestdagen eigenlijk best rare dingen te eten. Chocolade eieren of gewoon heel veel eieren met Pasen, met Sinterklaas pepernoten en chocoladeletters en met de kerst gewoon heel veel van alles. In armere landen hebben ze dat soort gebruiken niet. Bij feestjes wordt gewoon gezond en voedend voedsel op de tafel gezet.

Wat eten we voor feesteten met de jaarwisseling

Tijdens de jaarwisseling wordt ook van alles uit de kast gehaald. Champagne natuurlijk om de overgang van oud naar nieuw te vieren. En vette salades. En toostjes met allerlei lekkers. Maar ook altijd oliebollen.

Wat is een oliebol eigenlijk?

Een oliebol is niet meer dan een bol gegist deeg dat in de olie wordt gebakken. Je kunt ze soms uitknijpen zoveel vet zit er in en er zitten amper voedingsstoffen in. Er kan wel van alles ingestopt worden om ze nog een beetje gezond te maken, maar de meeste mensen houden toch het meest van een bol met rozen of krenten.

Spijt en misselijk van het eten van veel oliebollen

Een oliebol is net als patat het soort eten waar je eigenlijk heel snel misselijk en vol van raakt. Veel mensen hebben dan ook achteraf spijt van het eten van de bol. Je wordt er bovendien dik van als je er te veel van neemt. Wie op oudejaarsdag zelf de bollen in het vet gooit kan er op rekenen dat hij zijn oudjaarsavond vaak misselijk doorbrengt. Tip kan zijn om het ergens buiten te doen of in een ruimte waar heel goed geventileerd wordt. Of koop ze. Maar de kwaliteit van oliebollen is wel heel verschillend.

Andere lekkernijen voor oud- en nieuw

In Groningen en Drenthe eten ze ook wel oliebollen met de jaarwisseling, maar daar is het kniepertje veel populairder. Dit is een platte zoete wafel die rond is en een opgerold kniepertje (dus twee verschillende). Volgens de overlevering staat het kniepertje voor het afgerolde jaar en moet het op oudejaarsdag gegeten worden. Het rolletje kan worden gegeten op nieuwjaarsdag en staat voor het nieuwe nog niet ontvouwen jaar.

Smoutebol

In Vlaanderen heten oliebollen smoutebollen. Dit komt van het woord smout dat reuzel of varkensvet betekent. In Vlaanderen werden de bollen vroeger in smout gebakken. In België houden ze overigens niet van oliebollen met krenten of rozijnen. Ze eten er alleen de ongevulde variant.

Een appelflap is geen appelbeignet

Mensen hebben het altijd over appelflappen als ze het hebben over een oliebol met appel er in. Dat klopt niet. Een appelflap is een driehoekig stuk bladerdeeg dat is gevuld met appel en kaneel. Bovenop zit suiker. Een appelbeignet is een stuk appel dat door oliebolbeslag wordt gehaald en dan in de olie gebakken.

Andere oudejaarsgewoonten: Spekdik

In het Groningse Westerwolde eten ze geen oliebollen of kniepertjes, maar spekdik. Dit zijn wafels van rogge, ei en stroop. Bovendien zitten er ook hartige elementen in als spek en droge worst.

Oliekoeken

Er wordt gezegd dat de oliebol al sinds de Germanen wordt gegeten. Maar de oliebollen heten nog niet zo lang zo, dat is pas zo sinds het midden van de negentiende eeuw. Daarvoor noemde men ze oliekoeken. In Friesland heten ze overigens nog steeds zo in goed Fries.

Makkelijk oliebollen maken: van kant en klaar meel

Wie niet veel gedoe wil hebben maar wel oliebollen wil bakken kan ze gewoon maken van oliebollenmeel. Wie ze zelf wil maken heeft het volgende nodig:

• 1 ei
• 500 gram bloem
• 500 ml melk
• Zakje droge gist
• 1 tl suiker
• 1 tl zout
• Frituur of zonnebloemolie
• Poedersuiker

Recept oliebollen

1. Meng de bloem, gist, suiker en zout in een beslagkom.
2. Voeg er een geklopt ei bij
3. Klopt het beslag met een mixer
4. Doe er langzaam de melk bij tot er een glad beslag is
5. Krenten of rozijnen kunnen er vervolgens ook bij
6. Dan de kom afdekken en zeker een uur laten rijzen
7. De pan voorverwarmen op 175 graden Celsius en met een ijslepel of twee gewone lepels bollen vormen
8. Het beslag dan in de olie laten glijden
9. Niet te veel bollen tegelijk in de pan
10. Na ongeveer 5 minuten zijn de bollen goudbruin en gaar.
11. Laat uitlekken op keukenpapier.
12. Dan poedersuiker erover schudden