Chocolade: hoe wordt dit eigenlijk gemaakt

Er is altijd wel een gelegenheid om chocolaatjes te kopen. Je hebt zoveel verschillende soorten en vormen. Van betaalbare tot hele exclusieve. Gewone melkchocolaatjes, puur, gevuld met iets, bonbons, noem maar op. Met Valentijnsdag zie je overal chocolaatjes in hartvorm, met Pasen zijn de paaseitjes niet weg te denken, rond Sinterklaas duiken overal de chocoladeletters op en met kerst zie je diverse soorten chocolade in een vorm wat met kerst te maken heeft. Maar in plaats van ze te kopen, kun je ze natuurlijk ook zelf maken. Bij chocolade denken we alleen maar aan het eten ervan. Maar je kunt ook een chocoladebad nemen, want het is ook goed voor de huid.

Inhoud

• Chocolade
• Wat is chocolade precies
• Het proces van cacaoboon tot chocolade
• Het proces van boon tot cacao
• Het proces van cacao tot chocolade
• Thuis zelf doen
• Chocolade pastilles
• Malletjes om te gebruiken
• Variëren met ingrediënten
• Waar wordt cacao nog meer voor gebruikt
• Chocolade als beauty product

Chocolade

Allereerst is chocolade gewoon lekker om te eten. Maar chocolade heeft ook een gunstig effect op de gezondheid. Hoe puurder de chocolade - minimaal 70% cacao - hoe gezonder het is. Pure chocolade heeft een gunstig effect op bijvoorbeeld hoge bloeddruk. In de westerse landen wordt steeds meer pure chocolade gegeten.

Vroeger was chocolade alleen maar weggelegd voor de rijke mensen. Maar tegenwoordig hebben ook mensen uit andere delen van de wereld meer geld om chocolade te kopen. Hierdoor stijgt de vraag naar cacao op de wereldmarkt explosief. Als dit zo doorgaat, is er meer vraag naar chocolade dan de cacaoboeren kunnen verbouwen. En dan wordt de chocolade weer een luxe artikel. De chocoladeconsumptie is onder andere explosief toegenomen onder de Indiërs en de Chinezen. In een M&M winkel in Shanghai, is De 'Chinese muur' geheel nagemaakt. Dat is gedaan met 132 buizen gevuld met M&M's in een bepaalde kleur. Daar worden massaal selfies gemaakt.

Wat is chocolade precies

Chocolade wordt gemaakt van cacaobonen. Deze cacaobonen zijn de pit van de vrucht die in de cacaoboom hangt. De cacaoboom groeit in tropische gebieden, maar heeft een hekel aan de volle zon. Daarom worden cacaobomen vaak in de schaduw geteeld. Een cacaoboom kan wel meer dan 50 jaar oud worden, is ongeveer 10 meter hoog en heeft een redelijk dikke stam. De bladeren van de boom zijn leerachtig. Zodra de boom ongeveer vier jaar oud is, gaat hij bloeien. Hij bloeit dan vrijwel het hele jaar door. Ondanks dat hij zo lang bloeit, komen er maar 30 tot 40 vruchten aan de boom. In iedere vrucht zitten ongeveer 40 tot 50 cacaobonen. Per jaar levert een cacaoboom ongeveer 1 à 2 kilo bonen.

Het proces van cacaoboon tot chocolade

Je staat er misschien helemaal niet bij stil als je een lekkere reep chocolade in de winkel koopt. Maar er gaat een heel proces aan vooraf om van de cacaoboon uiteindelijk chocolade te maken. Eerst vindt het proces plaat om van de cacaoboon cacao te maken. Daarna volgt het proces om van de ontstane cacao uiteindelijk chocolade te maken.

Het proces van boon tot cacao

Nadat de cacaoboon is geplukt, moet het een aantal stappen ondergaan voordat de boon cacao wordt. Deze stappen bestaan uit:

• gisting
• drogen
• branden
• zeven
• malen
• persen

Gisting
Dit vindt meestal plaats in het land van herkomst van de cacaobonen. De cacaobonen worden op hopen gelegd en bedekt met de bladeren van de bananenboom. De bonen worden op de tweede of derde dag van de gisting gemixt. Dit wordt aan één kant gedaan om meer homogeniteit te krijgen en aan de andere kant om meer zuurstof bij het proces te betrekken. Meer zuurstof is belangrijk om lactaatvorming tegen te gaan. Het gistingsproces is erg belangrijk voor de aroma van de cacao en moet met zorg worden verricht.

Drogen
Door het drogen van de zaden, dit moet langzaam gebeuren, wordt het gistingsproces gestopt. De zaden moeten een vochtgehalte hebben van minder dan acht procent. Het drogen kan op twee manieren gebeuren, namelijk door drogen in de zon of door het kunstmatig drogen van de bonen.

Branden
Zodra de bonen goed gegist en gedroogd zijn, worden ze voor verdere verwerking naar de consumerende landen vervoerd. Daar worden de bonen gezuiverd en op grote gesorteerd. De cacaobonen worden ongeveer even lang gebrand. Door het branden wordt het vochtgehalte teruggebracht naar drie procent.

Zeven
Na het branden worden de geroosterde bonen bijna altijd gezeefd. De bedoeling hiervan is om de pel en de kiemworteltjes te verwijderen.

Malen
Na het zeven worden de cacaobonen gemalen. Er ontstaat een homogene, viskeuze cacaomassa die deels direct gebruikt wordt in de chocoladeproductie. Van het andere deel wordt cacaopoeder en cacaoboter gemaakt.

Persen
De cacaomassa wordt behandeld met een waterige 2-2,5 % alkalische oplossing bij een temperatuur van 75 tot 100 °C. Met behulp van een vacuümdroger (of door het verder kneden van de massa boven 100 °C) wordt het geheel gedroogd tot het een vochtgehalte van 2% heeft. Hierdoor krijgt de cacaomassa een sponzige en poreuze structuur en bevat ongeveer 55% vet. Door middel van hydraulische persen wordt de cacaoboter uit de massa verwijderd. Er blijft dan een keiharde, droge chocolademassa over met ongeveer 10 tot 24 procent vet. Dit wordt vermalen tot cacaopoeder. In boterhambeleg en bakkerijproducten wordt cacaopoeder met het lage vetgehalte gebruikt en het cacaopoeder met een hoog vetgehalte wordt gebruikt voor het maken van chocolademelk en ijs.

Het proces van cacao tot chocolade

De verkregen cacao is nu klaar om verder verwerkt te worden tot heerlijke chocolade. Maar hoe gaat dat in zijn werk? De eerste stappen die worden genomen zijn:

• mengen; alle ingrediënten die nodig zijn voor een bepaalde soort chocolade worden gemengd.
• malen; de chocolade wordt verfijnd en krijgt een betere textuur.
• concheren; door verwarming wordt de substantie - wat is ontstaan door het mengen en malen - vloeibaar.

Tempereren
Voordat de chocolade uiteindelijk afgewerkt kan worden, moet de chocolade eerst getemperd worden. Hierbij wordt de warme vloeibare chocolade in een kort tijdsbestek afgekoeld (tot 18 graden). Daarna wordt het weer opgewarmd tot ongeveer 30 graden. Dit wordt gedaan om de chocolade een bepaalde structuur te geven.

Uiteindelijke afwerking
Nadat de chocolade is getemperd, volgt er nog één handeling om mooie chocolaatjes te maken. De chocolade heeft bij de laatste stap van het temperen een temperatuur van ongeveer 30 tot 32 °C bereikt. De warme chocolade wordt in verwarmde vormen gegoten. Om aanwezige luchtbelletjes te verwijderen, worden de vormen geschud. Daarna wordt de chocolade gekoeld en krijgt uiteindelijk de juist vorm.

Thuis zelf doen

Als je thuis zelf graag chocolaatjes wilt maken, kun je kiezen voor speciale chocolade pastilles. Deze hebben het hele proces al doorstaan en het enige wat je zelf hoeft de doen, is de pastilles te laten smelten. Dit smelten kan au bain marie (zorg ervoor dat er absoluut geen water bijkomt), maar je kunt ze ook in de magnetron laten smelten. Zorg ervoor dat je bij beide methodes continue blijft roeren. Het is erg leuk om dit samen met je kind(eren) te doen. Het maakt niet uit voor welke gelegenheid of op welk moment. Je zou het zelfs thuis tijdens een kinderfeestje kunnen doen. Hiervoor heb je nodig: chocolade pastilles en malletjes om de chocolade in te gieten.

Chocolade pastilles

Ze zijn te koop in verschillende kleuren en smaken. Je kunt hiervoor terecht bij winkels die hierin gespecialiseerd zijn, maar je kunt ze ook elders kopen.

Malletjes om te gebruiken

Hiervoor kun je ook terecht bij de gespecialiseerde winkels, maar je kunt natuurlijk ook eigen malletjes gebruiken. Misschien heb je nog wel een chocolade adventskalender liggen of een doosje met bonbons. Bewaar die malletjes en experimenteer hiermee. Maar het kan natuurlijk ook leuk zijn om een aantal speciale malletjes voor een bepaalde gelegenheid te kopen. Ze zijn er in diverse soorten en maten.

Variëren met ingrediënten

Het is erg leuk om in een malletje diverse kleuren chocolade te gebruiken. Je chocolaatje krijgt dan een hele mooie of grappige uitstraling. Je kunt alleen chocolade gebruiken of ze met iets lekkers vullen. Denk hierbij aan: pinda's, walnoten, marshmallows, gekruimelde stukjes koek, stukjes zacht fruitsnoep enz. Breng eerst een laagje chocolade aan in het malletje. Zet het malletje in de koelkast en laat de chocolade hard worden. Zodra het hard genoeg is, voeg je de vulling toe en vul je het restant van het malletje (tot net onder de rand) weer met chocolade. Zet het weer in de koelkast, totdat het goed hard is.

Wil je bijvoorbeeld een andere kleur buitenkant dan de chocolade binnenin? Gebruik dan een kwastje. Met dit kwastje breng je de door jouw gekozen kleur aan in het malletje. Ook nu moet je het malletje in de koelkast plaatsen en wachten totdat het laagje goed hard is. Doe je dit niet, dan heb je kans dat de kleuren chocolade met elkaar vermengd worden en dat is zonde. Vul daarna het restant van het malletje met een kleur naar keuze. Zodra je de malletjes naar je tevredenheid hebt gevuld (tot net onder de rand), zet je ze weer in de koelkast totdat de chocolade volledig hard is. Druk daarna de chocolaatjes voorzichtig uit de malletjes, leg ze op een schaaltje en smullen maar.

Waar wordt cacao nog meer voor gebruikt

Van cacao wordt natuurlijk niet alleen maar chocolade gemaakt. Iedereen kent natuurlijk de cacaopoeder voor een lekkere mok warme chocolademelk. Ook wordt chocolade verwerkt in ijs, koekjes, zuivel en taarten. In gesmolten chocolade kun je stukjes fruit of iets dergelijks dopen en dan heb je een lekkernij.

Chocolade als beauty product

Chocolade wordt ook gebruikt in beauty producten. In bijvoorbeeld gezichtsmaskers, douchelotions, conditioners, massage lotions en lipbalsems is chocolade verwerkt. Tevens heeft chocolade een vochtinbrengend effect. Het maakt de huid zachter en de antioxidanten in de chocolade verzachten rimpels en houden de huid langer jong. En wil je iets heel speciaals met chocolade doen? Neem dan bijvoorbeeld eens een chocoladebad. Hiervoor zou je thuis je bad helemaal kunnen vullen met gesmolten chocolade of chocolademelk. Maar dit is een vrije dure aangelegenheid. Als alternatief kun je dan beter kiezen voor badproducten met de geur van chocolade. Denk bijvoorbeeld aan een bruisbal.