Doe gezond, neem een walnoot!

Walnoten zijn lekker en gezond. Veel mensen nemen daarom op zijn tijd een lekkere walnoot. Het is wel grappig, dat een voorzichtig geopende walnoot met een beetje fantasie wat weg heeft van de vorm van onze hersenen. Zou het slim zijn, of zou je er misschien een beetje slimmer van worden, als je vaker een walnoot eet?

Okkernoot of walnoot

De walnoot, ook wel okkernoot genoemd, groeit aan de walnotenboom, dus ook wel okkernotenboom genoemd. Botanisch gezien horen walnoten eigenlijk niet bij de noten, maar bij de steenvruchten. In de praktijk van alledag heet voor de meeste mensen een walnoot toch gewoon noot. Sterker nog, als een noot niet op een walnoot lijkt, vinden we het best lastig zo'n ding toch een noot te noemen.

Al lang bekend

Steenvruchten van het type walnoot zijn al lang in allerlei werelddelen bekend. Het is heel waarschijnlijk, dat de mensen in prehistorische tijden hebben verzameld. Omdat de noten prima houdbaar zijn in de winter, konden ze in heel het koudere seizoen gegeten worden. Waarschijnlijk waren walnoten ook al in de lage landen bekend waren in de prehistorie is nog niet bekend. In ieder geval is uit archeologisch onderzoek gebleken dat achtduizend jaar geleden walnoten in Frankrijk al werden geroosterd en gegeten. Uit een ander onderzoek is bekend, dat al tweeduizend jaar voor het begin van onze jaartelling walnoten in Babylonië ook al bekend waren. De Grieken en Romeinen namen graag het goede over, dat ze in de veroverde landen vonden, en ook walnoten hoorden daar bij. Oorspronkelijk betekent de naam walnoot zoiets als vreemde, niet-Germaanse noot. De soort walnoten, die we tegenwoordig bij ons veel tegenkomen, is waarschijnlijk via Engelse zeevaarders vanuit het toenmalige Perzië, tegenwoordig Iran, hier terecht gekomen.

Soorten

Walnoten bestaan in een groot aantal soorten in verschillende werelddelen. Kleur, grootte en smaak kunnen sterk van elkaar verschillen. Om er enkele te noemen:

• Buccaneer. Ras dat afkomstig is uit Neer, een plaats in Limburg. De boom vormt een opgaande bladerkroon. De noten zijn rond van vorm en tamelijk groot met een prima smaak. Omdat de boom later in het voorjaar uitloopt, is er minder kans op schade door nachtvorst.
• Weinheimer. Ras, dat afkomstig is uit Duitsland. Goede opbrengst met grote noten met lekkere smaak. In natte jaren is dit ras wel gevoelig voor ziekten.
• Parisienne. Dit ras, oorspronkelijk afkomstig uit Frankrijk, levert vrij grote noten met goede smaak.
• Coenen. Dit uit Veghel in Nederland afkomstige ras heeft fors groeiende bomen, die vroeg uitlopen. Hierdoor is een ander ras nodig met vroeg bloeiende mannelijke bloemen. De noten van dit ras hebben een goede smaak en zijn tamelijk groot.
• Axel. Dit ras komt uit Nederland en België, en vormt waarschijnlijk de grootste walnoten. Helaas zijn de noten niet altijd goed gevuld. In België is Axel een geliefde noot, en wordt daar dan ook veel gegeten. De noot heeft een fijne smaak, de noot kan echter door zijn sappigheid minder goed langer bewaard worden.
• Roter Donau (Red Danube). Dit ras is afkomstig uit Duitsland en Oostenrijk. De middelgrote noten van dit ras zijn bijzonder, ze hebben namelijk een rode kern.

Kraken

Walnoten hebben een verhoute schil. Om de noot te kunnen eten, moet deze eerst gekraakt worden. Dat kan natuurlijk met een notenkraker, maar als je die niet bij de hand hebt kun je ook proberen:

• de noot tussen je handen te kraken
• twee noten tegelijk kraken, waarbij je de tweede noot gebruikt als kraker
• Minder handig: onder je schoenen. Waarschijnlijk wordt de noot fijngestampt tussen je voet en de vloer.
• Ook minder handig: tussen een deur.

Notenkrakers bestaan er overigens in verschillende vormen. De traditionele vorm is een soort tang, waartussen je de noot fijnknijpt. Je hebt ook notenkrakers, die werken als een soort bankschroef. Door een houten knop aan te draaien, wordt de noot gekraakt.

Bewaren

Door het oliegehalte in de walnoot, kan deze doorgaans lang bewaard worden. Zo kun je ze, mits goed gedroogd na de oogst, maanden bewaren, waardoor je in het hele winterseizoen van lekkere walnoten kunt genieten.

Toepassingen van walnoten

Met walnoten kun je allerlei heerlijke kanten op.

• Je kunt walnoten kraken en de inhoud heerlijk oppeuzelen
• Je kunt walnoten gebruiken in salades
• Walnoten kunnen in wokschotels worden meegebakken
• Walnotenijs, heerlijk!
• Notenpasta, gemaakt van walnoten!
• Walnotenolie, geperst uit walnoten, kan in diverse gerechten worden toegepast

Kortom, heerlijke mogelijkheden te over!

Nog meer toepassingen

Het zijn niet altijd de rijpe noten, die in een product worden verwerkt:

• Onrijpe walnoten kunnen gebruikt worden om vruchtenlikeur nocino te maken.
• De notendoppen werden vroeger vermalen en gebruikt als anti-aanbaklaag in bakkersovens
• Fijngemalen notendoppen worden gebruikt als polijstmiddel in de vliegtuigindustrie
• Ook de NASA gebruikt de fijngemalen doppen als isolatiemateriaal.
• De bolster, waarin de walnoot groeit kan een bruinkleurige kleurstof gemaakt worden.

Verstandig eten

Wie een walnoot voorzichtig kraakt, valt waarschijnlijk de vorm van de noot op. Met wat fantasie heeft het wat weg van menselijke hersenen. Wordt je van walnoten ook slim? Misschien niet, maar het is in ieder geval slim om walnoten te eten. Uit onderzoek is gebleken, dat walnoten gezond zijn voor lijf en leden. Walnoten bevatten o.a. Vitamine B1 en een aantal mineralen, zoals fosfor, magnesium, zink, ijzer en kalium. Daarnaast bevatten walnoten een groot aantal antioxidanten. Bij dierproeven is duidelijk geworden, dat van walnoten een remmende werking uitgaat op bepaalde soorten kanker, zoals borst- of darmkanker. Een handjevol walnoten per dag kan je dus aardig goed doen!

Hoe kom je aan walnoten?

Simpel, walnoten vind je onder een walnotenboom. Als je voldoende ruimte in je tuin hebt, kun je zelf een walnotenboom zetten. De boom, die zeker tien meter in doorsnede en vijftien meter hoog wordt, vraagt veel ruimte. Geen boom voor een kleine tuin en het is ook geen goed idee deze binnen enkele meters van de erfafscheiding of muren te zetten. Je kunt walnoten zaaien, maar dan duurt het misschien wel tien tot vijftien jaar voor er een boom is gegroeid die vrucht kan dragen. Wil je echt walnoten, dan wil je waarschijnlijk zo lang niet wachten. In tuincentra kun je walnotenbomen kopen, die al een aantal jaar oud zijn. Meestal dragen deze na enkele jaren al vrucht - afhankelijk van de mate waarin de boom al volgroeid is. Veel walnotenbomen zijn geënt, voor de onderstam werd vroeger vaak de zwarte walnoot gebruikt, een ras dat uit Amerika komt. Tegenwoordig komt men daarvan terug, omdat de zwarte walnoot gevoelig blijkt voor ziekten.

Geen plaats in je tuin voor zo'n grote boom? Gelukkig kun je een groot deel van het jaar walnoten gewoon in de winkel halen. Deze komen ofwel van Nederlandse bomen, ofwel worden deze uit landen dichtbij of uit andere werelddelen aangevoerd.