Hyppocras, drank van de verbeelding

Hyppocras is de naam van een geneeskrachtige kruidenwijn, die vanaf de Middeleeuwen heel populair was. Een miniatuur uit de 15de eeuw toont de winkel van een kruidenier met een uithangbord waar de ‘bonus ypocras’ de lekkere kruidenwijn wordt aangeprezen. Er bestonden verschillende voorschriften voor het maken van deze drank. Een van de meest voorkomende ingrediënten was de grana paradisi of paradijskorrels, maar ook gember en galanga waren veel gebruikte specerijen in deze kruidenwijn.

De Paradijskorrels, Aframomum melegueta K. Schum (zie foto) waren vanaf de 13de eeuw geïmporteerd en populair in Europa. Het is een kardamomsoort met een scherpe peperachtige smaak, die daarom ook wel malaguettepeper genoemd werd. Het was als geneesmiddel opgenomen in d’Amsterdammer Apotheek van 1686. Malaguette was ook een algemene naam voor verschillende scherpe kruiden. De naam Paradijskorrels verwijst natuurlijk naar het paradijs, veel van de specerijen waren afkomstig uit verre, vreemde en magische landen, die men als het paradijs beschouwden.

Ghalygaen is de galanga wortel, Alpinia officinarum, familie van de gember en er geneeskrachtig ook mee te vergelijken. Het is spijsverteringbevorderend en versterkend. De smaak is wat kamfer-achtig. Uit hedendaags onderzoek is gebleken dat het net zoals gember ontgiftend en kankerremmend kan zijn. Niet te verwarren met Galega officinalis en Cladium mariscus (galigaan).

Een oud recept uit ‘Een notabel boecxken van cockerijen’ uit 1514.

Soe neemt eenen stoop witten wijn ende een halve pinte. Dan neemt van desen wine eenen croes. Dyen maackt wel warm. .....minghelen met eenen lepele vijf onchen bruin suikers. Neem uitgelesen fijne caneel vier onchen ende een halve, witten gember een vierendeel, greyne (paradijskorrels), galigaan, coriander, calami aromatice (kalmoeswortel), van elks 4 greyne (een greyne is 0,0621 gr). Hieraf maakt poeder ende dat giet door den sack, acht of negen werven, totdat claer es, maer dekt den sac boven datter geen lucht uut en ga'.

Nadat de wijn volgens voorschrift met de kruiden gemengd was, werd deze gezeefd door een mouwvormig filter van stof waar het extract 9 keer doorheen werd gegoten, totdat het volledig helder was. Deze filter werd de ‘Manica Hyppocratis’, de mouw van Hyppocrates genoemd. Dus de naam van deze kruidenwijn, hyppocras of ypocras, is in feite afkomstig van de specifieke zeef waar de kruiden en de wijn door gefilterd werden.

Een hedendaagser recept zou kunnen zijn

1 tot 2 theelepel kaneelpoeder
1 tot 2 theelepel gemberpoeder
1 tot 2 theelepel laospoeder
100 gram rietsuiker
1 fles rode wijn
kaasdoek ipv manica hypocratis
Doe wijn, suiker en specerijen in een glazen kom en laat afgedekt twee uur staan. Zeef daarna de wijn door een natgemaakte kaasdoek en doe terug in de fles. Zet de fles koel weg en laat de hyppocras nog enkele dagen rusten.

Hyppocras, aperitiefwijn.

De Hyppocras is ook te vergelijken met de aperitiefdranken, likeuren en dergelijke waar dikwijls dezelfde kruiden in verwerkt werden. Alleen worden de likeuren met alcohol van 30 tot 50% gemaakt, terwijl de hyppocras op basis van wijn slechts 10 tot 14% alcohol bevat.
Hyppocras, een drankje met zo’n naam moet wel gezond zijn, en zal in elk geval tot de verbeelding van zijn gebruikers spreken.