Superfoods en bestrijdingsmiddelen

Superfoods zijn erg populair in Nederland, maar zijn ze ook echt gezond? Hierover twisten diëtisten en voedingsdeskundigen volop en op deze vraag is geen onomstreden antwoord te geven. Wat we wel weten over superfoods is dat meer dan eens het maximaal toegestane gehalte aan gebruikte bestrijdingsmiddelen wordt overschreden. De Voedsel- en Warenautoriteit heeft om deze reden eerder boetes uitgedeeld aan producten. Het gebruik van bestrijdingsmiddelen kan een nadelig effect op de gezondheid hebben.

Inhoud

• Wat zijn superfoods?
• Superfoods en bestrijdingsmiddelen
• Hoe wordt de overschrijding berekend?

Wat zijn superfoods?

De benaming superfoods wordt gebruikt voor een breed scala aan producten waarvan wordt beweerd dat ze extra heilzaam zijn voor de gezondheid. De bron van de gezonde werking moet vooral gevonden worden in het hoge gehalte aan vitamines, vezels, mineralen en antioxidanten. De bekendste superfoods zijn chiazaad, quinoa, hennepzaad, gojibessen, tarwegras, algenextracten, kokosvet en cacaobonen maar er vallen nog veel meer producten in deze categorie.

De meeste supermarkten bieden een uitgebreid assortiment aan voorverpakte superfoods en de producten worden ook verwerkt in talloze sapjes, smoothies, salades en ontbijtproducten. Er is geen onomstotelijk wetenschappelijk bewijs voor de aanname dat het eten van superfoods beter is voor de gezondheid dan het eten van regulier verse groente, fruit en noten. Daarnaast moet je je er ook van bewust zijn dat superfoods niet alleen maar gezond zijn. Zo bevatten diverse producten zoals cacaobonen en kokosvet ook onverzadigde vetten en kan het een bron van veel calorieën zijn. Om producten extra aantrekkelijk te maken voor consumenten worden ze bovendien vaak aangeboden in combinatie met ongezonde producten zoals melkchocolade en yoghurt waaraan suiker is toegevoegd.

Met de populariteit lijkt ook de kritiek op superfoods toe te nemen. Mensen die bepaalde medicijnen gebruiken of gezondheidsproblemen hebben wordt bijvoorbeeld aangeraden extra goed opletten wanneer ze veel gebruik maken van superfoods. Zo zou het gebruik van chiazaad bijvoorbeeld een bloedverdunnende en bloeddrukverlagende werking kunnen hebben en zou het gebruik van sommige soorten kool in superfoods leiden tot een tekort in de aanmaak van schildklierhormoon. Evenals het geval is met de heilzame werking van superfoods zijn echter ook lang niet alle negatieve bijwerkingen wetenschappelijk aangetoond.

Superfoods en bestrijdingsmiddelen

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) deed een steekproef om de aanwezigheid van bestrijdingsmiddelen op diverse superfoods te onderzoeken. De uitkomsten hiervan waren niet positief. Van de 52 onderzochte monsters bleek een kwart sporen van bestrijdingsmiddelen te bevatten die de grens van het acceptabele overschreden, soms zelfs ondanks de claim dat de producten biologisch geteeld zouden zijn. Leveranciers van deze producten zijn hiervoor beboet. Helaas is niet bekend gemaakt om welke producten het gaat zodat je er als consument geen rekening mee kunt houden bij de keuze voor een product. De overschrijdingen waren niet dusdanig buitenproportioneel dat ervoor gekozen is producten uit de winkel te halen. Bij een te groot gezondheidsrisico heeft de Voedsel- en Warenautoriteit deze bevoegdheid wel.

Hoe wordt de overschrijding berekend?

Voor de controles wordt gebruik gemaakt van de standaard van de Maximale Residu Limiet (MRL) in combinatie met de aanvaarbare dagelijkse inname (ADI) of de Acute Referentie Dosis (ARfD). Bestrijdingsmiddelen als pesticiden en gewasbeschermingsmiddelen worden in de landbouw gebruikt als bescherming tegen ongedierte, schimmels en onkruid. Het eten van producten die een te hoog gehalte aan bestrijdingsmiddelen bevat kan echter een nadelig effect hebben op de gezondheid. Het kan met name leiden tot klachten als buikpijn, misselijkheid, diarree, overgeven en een nare smaak in de mond. Wat de langetermijn-effecten zijn van het veelvuldig eten van producten die aan deze middelen zijn blootgesteld is nog onvoldoende bekend.