Alcohol gedistilleerd - Sterk alcoholische dranken

Gedistilleerd is sterke drank met meer dan 15% alcohol. Er zijn vele distillaten zoals cognac, whisky, bourbon, jenever, gin, wodka en rum. Distillaten uit vruchten als framboise, Poire William, Kirsch of Calvados. Sterke drank, als lekkere borrel, als smaakmaker in de keuken of om te flamberen. Wat is gedistilleerd, wat zijn de ingrediënten van distillaten, alcoholische dranken van wijn- of graandistillaat? Waar staat VSOP voor en wat is het verschil tussen Schotse, Ierse whisky of Bourbon, grain of malt?

Alcohol gedistilleerd - Distillatie

Alcohol

Alcohol wordt verkregen door natuurlijke gisting. Voor sterke drank met meer dan circa 15% alcohol is daarna nog distillatie c.q. een distillatieproces nodig.

Distillatie

Bij distillatie verhit men alcoholhoudende drank tot een punt waarbij de alcohol verdampt, maar niet het water. De alcoholhoudende damp wordt opgevangen en daarna weer vloeibaar gemaakt. Het resultaat van dit distillatieproces is dat de nieuwe drank een veel hoger alcoholpercentage heeft dan de oorspronkelijke vorm.

Gerechten flamberen met alcoholische dranken

Gedistilleerde dranken worden vaak als ingrediënt in recepten voor gerechten in de keuken gebruikt. De smaak van het gerecht wordt er meestal gunstig door beïnvloedt, als smaakversterker of smaakverfijner. Toch moeten distillaten c.q. sterke drank met mate in een recept toegevoegd worden, daar het anders te veel gaat overheersen. Ook wordt alcohol in de keuken toegepast om te flamberen.

Flamberen

Wie de kunst van het flamberen verstaat, zal dankbare eters hebben. De kunst van het flamberen ligt echter wel in de beperking en verfijning. Je moet het niet te vaak toepassen en de hoeveelheid alcohol moet niet te groot zijn, daar het anders een overheersende smaak geeft. Voor het flamberen wordt vaak cognac gebruikt (zie onder). Ook is het belangrijk om het menu met zorg samen te stellen. Een geflambeerde tournedos bijvoorbeeld kan het beste voorafgegaan worden door een lichte kruidige soep. Indien je het dessert flambeert, moeten de eraan voorafgaande gerechten niet te zwaar zijn. Belangrijk is om ervoor te zorgen dat je vooraf alles wat nodig is onder handbereik klaar zet om de gang van zaken niet halverwege af te breken. Het effect van flamberen komt natuurlijk het beste tot zijn recht aan of vlak naast de eettafel en als de lichten gedoofd worden.

• Giet de drank over het al warme gerecht en wacht dan vervolgens even tot wat van de alcohol verdampt is en hou er daarna pas een lucifer bij.
• Wees natuurlijk voorzichtig met vuur, let op dat je mouwen bijvoorbeeld geen vlam vatten. En nooit flamberen door een brandende lucifer bij de drank te houden, terwijl je deze over het gerecht sprenkelt. De hele fles kan in zo’n geval namelijk exploderen, omdat de vlam in de fles schiet.

Distillaat van witte wijn

Van de wijndistillaten is cognac de bekendste. Echte cognac, kan maar uit één streek komen en dat is de streek rond Cognac in Frankrijk, zo rond de 100 km ten noorden van Bordeaux. De witte wijn die uit deze streek komt heeft als wijn niet veel aanzien op de wereldwijnkaart, maar is wel van betekenis omdat deze via distillatie wordt verwerkt tot cognac. Voor 1 liter cognac wordt circa 8 liter van deze witte wijn gebruikt. Het witte wijn distillaat wordt gelagerd op eikenhouten vaten. De cognac krijgt pas zijn ware karakter na een rijpingsproces van vele jaren. Er wordt wel gezegd dat de optimale leeftijd op 40 jaar ligt.

Cognacsoorten

De bij ons meest verkochte soorten cognac zijn:

• Cognac drie sterren, hetgeen 2 à 3 jaar oud inhoudt.
• VSOP (Very Superior Old Pale), minimaal 5 jaar oud.
• en nog oudere soorten

Verder is er ook Armagnac: een Frans wijndistillaat dat vergelijkbaar is met cognac. Cognac wordt in de keuken vaak gebruikt voor flamberen, marineren en in sauzen.

Distillaten van graan en aardappel

Whisky

Tot de groep distillaten uit graan en aardappelen behoort in de eerste plaats whisky. De Ieren en de Schotten zijn al heel lang geleden met de distillatie van whisky begonnen. Er zijn twee soorten Schotse whisky:

• Malt whisky is een distillaat van een gegist beslag van gemoute gerst; deze whisky heeft een bijzondere volle smaak.
• Grain whisky is een mengsel van mais en gerst; deze smaak is neutraler dan de bovengenoemde malt whisky.

In de meeste merken zijn deze twee samengevoegd tot een harmonisch geheel. Sommige whiskysoorten zijn distillaten van gerstemout, gerookt boven een mengsel van turf en zaagsel. Schotse whisky moet minstens drie jaar oud zijn voordat de drank als whisky verkocht mag worden. Ierse whisky wordt minimaal vijf jaar gelagerd op houten fusten en de uiteindelijke drank is een mengsel van whisky‘s van verschillende leeftijden. Whisky wordt in de keuken vaak gebruikt in soepen, sauzen en in Irish coffee.
Andere distillaten zijn bourbon, jenever, gin, wodka en rum.

Bourbon

Bourbon is een typisch Amerikaanse whisky, die gestookt wordt uit een beslag dat voor de helft uit mais bestaat, waarbij de rijpingstijd minimaal drie jaar bedraagt.

Jenever

Jenever is een graandistillaat. Jonge jenever bevat 35% alcohol en oude jenever 37,5%. Citroenjenever en bessenjenever bestaan uit jenever met de toevoeging van respectievelijk citroen en bessen.

Gin

Gin is oorspronkelijk eigenlijk een imitatie van jenever. Pas later is het een aparte drank geworden, met een eigen specifieke smaak door toevoeging van jeneverbessen en karwijzaad.

Wodka

Wodka is afkomstig uit Oost-Europa en een distillaat van granen of aardappelen. Voor een neutrale geur en smaak wordt de wodka gefilterd door fijngestampte houtskool. Wodka wordt in de keuken veelal gebruikt in soepen en sauzen en voor mix-drankjes.

Rum

Rim is een distillaat van suikerriet. Er worden distillaten van suikerriet gemaakt op de meeste plaatsen waar het verbouwd wordt. Bruine rum ontstaat door toevoeging van caramel en/of door rijping in houten vaten. Het alcoholpercentage c.q. de sterkte van rum varieert van 35 tot 73%.

Distillaten uit vruchten of planten

Vruchtendistillaat

Bekende distillaten uit vruchten, kruiden, zaden of planten die als borrel worden gedronken en ook vaak in de keuken voor desserts gebruikt worden, zijn er in vele varianten. Om er enkele te noemen:

• Framboise (frambozen)
• Poire William (peren)
• Kirsch (kersenbrandenwijn, droog kleurloos distillaat)
• Calvados (appels, eau die vie, Normandie)
• Cointreau, Grand Marnier (sinaasappelschillen)

Lees verder

• Bowl - Lekker partydrankje