Hollands snoepgoed: het Haagse Hopje, met recept!

Het Haagse Hopje kent toch iedereen? Het hopje is een snoepje dat oorspronkelijk uit Holland afkomstig is. Wie maakte als eerste dit snoep? Hoe oud is het Nederlandse Hopje? Er zijn heel wat leuke wetenswaardigheden over dit lekkers te vertellen. Als u van koken houdt dan is er goed nieuws. U kunt deze Haagse 'bonbon' zelf maken, als u de ingrediënten en het recept hebt. Het is de vraag of dit Nederlandse snoepje nog toekomst heeft want enkele jaren geleden verhuisde de toen Zweedse (!) eigenaar de productie van het 'Haagse Hopje' uit Nederland naar Italië! Ons Haagse Hopje is tegenwoordig dus Zweeds-Italiaans. Gelukkig kunt u het snoep, met het recept in de hand, zelf maken want de ingrediënten zijn gemakkelijk verkrijgbaar.

De uitvinding van het Haagse Hopje

Het Haagse Hopje werd ‘uitgevonden’ in 1794. Of beter gezegd, het werd bij toeval ontdekt. Hierover wordt een smakelijk verhaal verteld. Natuurlijk is dit geen historisch verantwoord verhaal, maar is het een geromantiseerde versie van het ontstaan van dit Hollandse snoepje.

Het verhaal van de ontdekking van het Haagse Hopje
In het jaar 1794 woonde ene baron Hendrik Hop (1723 -1808) boven de bakkerij van Haaren en Nieuwerkerk op De Lange Voorhout 92 in Den Haag. Nadat Baron Hop vele jaren in het buitenland had gewerkt, kwam deze adellijke heer terug naar zijn nog immer geliefde Holland. Deze Haagse baron was dol op een goede kop koffie! Hij dronk zijn koffie het liefst goed warm en met suiker en room. Op een avond liet de baron zijn kopje koffie per ongeluk op de nog warme kachel staan. Omdat hij, zoals zo vaak, last had van zijn maag, had hij zijn geliefde koffie, met pijn in zijn hart, niet opgedronken.

De volgende ochtend trof hij zijn koffie, door de warmte van de kachel, ingedikt aan. In gedachten verzonken, peuterde hij met zijn lepeltje in de dikke brij en likte eraan. Hij was verrast door de heerlijke smaak. Hij bedacht hoe verrukkelijk het zou zijn, als je een snoepje met koffie erin kon maken! Hij zag er onmiddellijk het grote voordeel van in. Als er een koffiesnoepje zou zijn, dan kon hij voortaan zijn koffie meenemen, als hij van huis ging.

Toen Baron Hop op een dag van zijn dokter te horen kreeg dat hij vanwege zijn maagklachten echt geen koffie meer mocht drinken, besloot Hop aan bakker Theodorus van Haaren opdracht te geven ‘brokken koffie’ te maken.

Voortaan kon Baron Hop, als hij op reis was met de diligence, zijn 'koffie' altijd eenvoudig meenemen!

Niet lang daarna werden de brokken koffie, de ‘brokken van Baron Hop’ genoemd. In 1880 werden deze snoepjes uit Holland 'Haagsche Hopjes' gedoopt.

De geschiedenis van het Haagse Hopje

Dit Haagse snoepgoed won zo in populariteit dat er in 1900 al zo’n zestig bedrijven waren die het snoep produceerden. En natuurlijk stonden deze fabrieken lang niet allemaal in Den Haag! Zo werd het Haagse snoep een Hollands snoepje.

De concurrentie tussen de makers van de Hopjes was hevig. Diverse fabrikanten beweerden dat zij het enige echte Haagse Hopje maakten naar het originele recept, waaronder de firma Rademaker.

De firma Rademaker verpakte als eerste het snoepgoed in een wikkel, met daarop de bewering dat het Hopje dat zij fabriceerden het 'enige echte' Hopje was. Jarenlang is hierover gestreden tussen de firma Nieuwerkerk en de firma Rademaker. Pas in 1989 besloot de Reclame Code Commissie dat Rademaker geen aanspraak kon maken op de bewering dat zij het 'enige echte' Hopje produceerden. Later kwam de tekst 'enige echte' ook op de blikken van Rademaker te staan.

Na de Tweede Wereldoorlog werden de aandelen van Nieuwerkerk overgenomen door de firma Rademaker. Vervolgens werd het bedrijf in 1971 overgenomen door Droste, in 1986 door Dutch Coca & Chocolate Holding BV Haarlem en in 1999 weer door een werkmaatschappij van CSM. Wat een historie heeft zo'n relatief eenvoudig product!

De toekomst van het Haagse Hopje uit Holland

Ondertussen is de productie van ‘ons’ snoepje van Breda naar Etten-Leur naar Sneek verhuisd en in handen van een bedrijf uit Zweden gekomen.

Enkele jaren geleden heeft het bedrijf uit Zweden, de snoepfabrikant Cloetta, besloten de productie van het Haagse snoepje te verplaatsen van Sneek naar Cremona in Italië. De reden daarvoor is dat de productie in Italië voordeliger is. Dit snoepgoed uit Holland is daarmee dus Italiaans geworden.

Hoe droevig is deze verhuizing van de productie van het Haagse Hopje naar Italië

Al te droevig hoeft u niet te zijn. Het is uitsluitend de productie die naar Italië verhuisd. De eigenaar mag dan Zweeds zijn, het Haagse Hopje, hoorde ik van een medewerker van Jamin, blijft gewoon in Nederland te koop. Bij Jamin, bijvoorbeeld en soms ook bij Albert Heijn. En nog wel onder dezelfde naam. Het is het 'enige echte Rademakers Hopje' in de vertrouwde wikkel. Hopelijk blijven ze ook net zo lekker smaken als vroeger.

Bij Jamin kunt u de Rademakers Hopjes los kopen, lekker ouderwets per ons. Geeft u toch de voorkeur aan een cadeauverpakking in blik, zoals vroeger, dan kunt u terecht bij de webshop 'Holland Hopjes'. Al zijn de blikjes van Holland Hopjes niet meer de blikjes waar de Haagse Hopjes vroeger in verpakt waren. Maar die kunt u tweedehands nog wel kopen.

Alleen in economisch opzicht is er echt iets veranderd. Met de verhuizing van de productie naar Italië, verhuist ook dit stukje werkgelegenheid naar de Italianen. En dat kunt u natuurlijk heel jammer vinden voor de Nederlandse economie. Al helemaal als u er zelf werkte!

Wetenswaardigheden

Het hopje werd vroeger geëxporteerd naar Europese vorstenhuizen en zelfs naar de tsaren van st. Petersburg.
Voor de Haagsche Hopjes die naar Nederlands-Indië werden geëxporteerd, werden speciale blikken geproduceerd.
Er heeft in Den Haag zelfs een 'Museum voor het Haagse Hopje' bestaan, gevestigd op de Oude Molstraat 30d. Dit museum werd gesloten in 1998. In het eetcafé dat nu op die plek zit, is nog steeds een vitrine waarin diverse blikjes van de Haagse Hopjes staan.
Het Haagse Hopje heeft zijn sporen nagelaten in Den Haag. Diverse organisaties zijn er naar genoemd, waaronder een speelgoed uitleen, een Beauty studio en zelfs een zwembad.

Recept van het Haagse Hopje

Ingrediënten
Voor 6-8 personen neemt u:

400 gram stroop
1 kilo suiker
2½ deciliter slagroom
250 gram boter
5 deciliter koffie

De bereiding

Vet eerst een bakplaat in met boter en zet vijf deciliter behoorlijk sterke koffie.
Dan brengt u de koffie aan de kook in een pan van gietijzer met een dikke bodem.
U doet er stroop en suiker bij en mengt de ingrediënten goed.
Nu doet u er de slagroom en boter erbij.
Blijf flink roeren terwijl u de massa laat indikken.
De massa is dik genoeg als een druppeltje ervan snel een bolletje wordt in koud water.
Nu giet u de ingedikte ‘brij’ over de bakplaat, plusminus 1 cm dik.
Dan de plak in stukjes snijden van zo’n 1½ bij 1½ cm.
Laat de plak vervolgens helemaal afkoelen.
Tot slot maakt u de brokjes ‘koffie’ los en doet u ze in een goed afsluitbaar blikje.

Conclusie

Een min of meer per ongeluk uitgevonden Haags snoepje heeft zich ontwikkeld van Haags naar Hollands tot een Zweeds snoepje, dat in Italië gefabriceerd wordt. Een typisch voorbeeld van iets waarin ons kleine land, groot kan zijn!

Over ouderwets Hollands snoepgoed kunt u leuk herinneringen ophalen met ouderen met dementie. Over hoe u herinneringen met hen ophaalt kunt u meer lezen in de special over Reminiscentie.