Is bewerkt vlees en rood vlees gevaarlijk?

De Wereldgezondheidsorganisatie van de Verenigde Naties heeft op 26 oktober 2015 officieel gewaarschuwd voor het gevaar van bewerkt vlees en rood vlees. Het betreft vleessoorten die dusdanig zijn bewerkt dat ze langer houdbaar zijn of door middel van bewerking een rijkere smaak verkrijgen. Maar wat is er precies gevaarlijk aan rood of bewerkt vlees? En moeten we ons zorgen maken en hier bewuster mee omgaan?

Het onderzoek

800 epidemiologische studies uit de hele wereld zijn door een werkgroep van 22 wetenschappers onderzocht. Van deze studie is een samenvatting gepubliceerd in The Lancet Oncology. Op basis van deze publicatie heeft de Wereldgezondheidsorganisatie van de Verenigde Naties een waarschuwing afgegeven.

Wat is het risico bij consumptie van bewerkt vlees en rood vlees?

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie van de Verenigde Naties is bewerkt vlees kankerverwekkend. Daarnaast melden zij dat rood vlees mogelijk kankerverwekkend is. Het gaat dan om producten met een bepaald bewerkingsproces, waardoor het product langer houdbaar is en/of aanzienlijk van smaak veranderd is. Dit zijn voornamelijk voorverpakte of ingeblikte producten. Hierbij kun je denken aan producten zoals knakworsten en verschillende soorten ham.

De Wereldgezondheidsorganisatie van de Verenigde Naties geeft aan dat er jaarlijks 34.000 mensen sterven aan kanker doordat ze teveel bewerkt vlees nuttigen. Daarnaast schatten ze dat aan consumptie van rood vlees wellicht zo'n 50.000 doden per jaar zijn toe te kennen.

Bewerkt vlees

Bewerkt vlees is opgenomen in de gevaarlijkste categorie, namelijk groep 1. De Wereldgezondheidsorganisatie van de Verenigde Naties claimt genoeg bewijs te hebben dat het eten van bewerkt vlees darmkanker veroorzaakt. Volgens hen neemt het risico op darmkanker met 18% toe wanneer men dagelijks 50 gram bewerkt vlees consumeert. Daarnaast claimen zij ook genoeg bewijs te hebben gevonden om een verband te kunnen zien met maagkanker.

Wanneer je het lijstje bekijkt van de producten in groep 1, kun je stellen dat bewerkt vlees een gevaar voor de gezondheid zou kunnen zijn. In groep 1 zijn onder andere stoffen als asbest, arseen, mosterdgas, cadmium, chroom-6, tabaksrook, plutonium-239, diesel- en steenkoolteer opgenomen. Ook komen er omstandigheden in deze groep voor zoals zonnestraling, röntgenstraling, zonnebank en luchtvervuiling. Maar daar blijft het niet bij! Want in groep 1 staan zelfs ook een aantal ziekten opgenomen zoals hiv, hpv en chronische hepatitis C.

Dat bewerkt vlees is opgenomen in groep 1 wil niet per definitie zeggen dat het even gevaarlijk zou zijn als tabaksrook of een van de andere stoffen in groep 1. De Wereldgezondheidsorganisatie van de Verenigde Naties geeft hiermee alleen aan dat het bewijs voor het verband met kanker even sterk aanwezig is.

Rood vlees

Rood vlees staat minder hoog en is geplaatst in groep 2A. Daarmee geeft de Wereldgezondheidsorganisatie aan dat er beperkt bewijs is gevonden. Dat wil zeggen dat er een beperkt verband is tussen het consumeren van rood vlees en kanker. Rood vlees wordt in verband gebracht met prostaatkanker, darmkanker en alvleesklierkanker en zou afkomstig kunnen zijn van bijvoorbeeld kalfsvlees, varkensvlees, lamsvlees, paardenvlees, geitenvlees en rundvlees.

In groep 2A staan onder andere insecticiden en anabole steroïden opgenomen. Ook hiervoor geldt ook dat rood vlees niet per definitie net zo gevaarlijk zou zijn als insecticiden en anabole steroïden, maar dat er beperkt bewijs is voor het bewijs voor kanker.

Vraagtekens

Het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel kan zich moeilijk vinden in de waarschuwing van de Wereldgezondheidsorganisatie van de Verenigde Naties. In een reactie laten ze het volgende optekenen: "Mensen zijn omnivoren, ingesteld om vlees te eten. Al duizenden jaren proberen we het vlees langer houdbaar te maken. Maar om bewerkt vlees nu in hetzelfde rijtje te zetten als kankerverwekkende stoffen als asbest gaat ons te ver. Dit mag niet gaan leiden tot een nieuwe E-nummer-hetze''. Wel stellen zij dat alles wat de consument teveel eet, slecht is.

Daarnaast laat ook Matty Weijenberg (hoogleraar moleculaire epidemiologie aan de Universiteit Maastricht) weten dat hij zich niet volledig kan vinden in de waarschuwing. Hij zegt: "Je krijgt niet direct kanker als je een keertje rood vlees of bewerkt vlees eet. Je hoeft rood vlees niet uit je eetpatroon te schrappen, het bevat ook gezonde stoffen, zoals vitamine B12. Maar het is wel belangrijk om gevarieerd en met mate te eten".