Eetcultuur: Iran

Eeuwenlang lag Iran of Perzië op het kruispunt van diverse culturen, religies en handelswegen. Dat is de reden dat het land een fantastische culinaire geschiedenis en een overheerlijke keuken heeft. Iran is op eetgebied niet zo bekend, maar dat is zeer onterecht.

Oude eetcultuur

Veel van de ingrediënten die in de Iraanse keuken worden gebruikt zijn oorspronkelijk uit China en India afkomstig. De rijst kwam uit China, veel specerijen kwamen uit India. Iran, als middelpunt van veel karavaanroutes verspreidde de producten via de Arabische en Turkse overheersers over de rest van het rijk, waardoor de ingrediënten zelfs Spanje bereikte. Van daaruit vonden ze hun weg naar de rest van Europa en later naar de Amerika’s. Veel producten dragen als gevolg daarvan nog altijd een Arabisch of Perzisch aandoende naam.

Rijst en Brood

Het belangrijkste voedsel voor de Iraniërs is rijst. Net als andere landen in het Midden-Oosten zijn lamsvlees, yoghurt, aubergine en brood belangrijke voedselproducten, maar een Iraanse maaltijd is niet compleet zonder rijst. Meestal gaat het om langkorrelige rijst, die samen met groente en fruit uit het seizoen, vlees of vis en specerijen en kruiden tot een heerlijke maaltijd worden bereidt. Daarnaast wordt meestal yoghurt geserveerd. Het hoogtepunt wat rijst betreft is voor de Iraniërs Chelo Koresh, gebakken rijst met een knapperige saus erop.

Naast rijst is brood een onderdeel van elke Iraanse maaltijd. Het meeste brood in Iran is afkomstig van tarwe en er zijn veertig verschillende soorten brood verkrijgbaar.

Specerijen

Het Iraanse eten is over het algemeen niet heel pittig gekruid, maar het aroma is zeer verfijnd. Uien en knoflook worden gebruikt, maar in kleine hoeveelheden. Specerijen en verse kruiden maken een belangrijk deel uit van de meeste gerechten, maar ze worden met zorg gebruikt, zodat ze de smaak van het gerecht niet overheersen.De meest gebruikte specerijen zijn kardemom, kruidnagel en kaneel en de onvermijdelijke safraan. Voor het zoete Iraanse gebak wordt meestal rozenwater en bloemenwater gebruikt.

Yoghurt

Een aanzienlijk deel van de Iraanse bevolking leidt een nomadisch bestaan, waarbij geiten en schapen gehoed worden. Deze dieren leveren hun eigenaars melk, yoghurt en kaas op. Yoghurt wordt op zeer veel manieren gebruikt in de Iraanse keuken: aangelengd met wat water en zout levert het een verfrissende drank op in het hete klimaat. Het wordt geserveerd naast de rijst, gebruikt als marinade voor vlees en kip.

Fruit

Naast rijst en melkproducten levert Iran ook een grote hoeveelheid fruit: granaatappels, vijgen, druiven, abrikozen, citrusvruchten en nog veel meer. Veel van deze vruchten worden ook gebruikt in de gerechten die naast de rijst worden geserveerd. Granaatappel wordt bij de kip gedaan en datzelfde geldt ook voor bijvoorbeeld abrikozen. Veel fruit wordt ook gedroogd en zo als snack tussendoor gegeten.

Proteïnen

Het meest gegeten vlees is lamsvlees. Ook staat er regelmatig zoetwatervis op het menu. Daarnaast vormen bonen in diverse vormen een belangrijke bron van proteïnen, vooral voor het armere deel van de bevolking. Noten vormen een andere belangrijke voedselbron: pistachio’s, amandelen en walnuten worden zowel als snack gegeten als in sauzen met vlees of kip bereidt.

De Iraanse Maaltijd

De traditionele Iraanse maaltijd wordt oorspronkelijk gegeten op de grond. Een groot tafelkleed is uitgespreid op de tapijten op de grond en de eters verzamelen zich rond het eten dat in het midden is geplaatst. In principe eten de meeste mensen met hun handen, voor soep en yoghurt zijn lepels aanwezig. Er wordt rijst geserveerd, met eventueel een groente-of vleesgerecht ernaast, afhankelijk van hoe de rijst bereidt is. Ook wordt meestal yoghurt geserveerd. Afhankelijk van het gezelschap worden er meerdere gerechten bereidt. De maaltijd wordt afgesloten met fruit en misschien een zoet dessert. Thee en koffie maken ook een belangrijk deel uit van de maaltijd. Thee wordt meestal sterk geserveerd en mensen drinken het met een suikerklontje tussen hun tanden. Koffie wordt meestal zwart gedronken. Daarnaast zijn er vele soorten kruidenthee verkrijgbaar.