MOSH/ MOAH - Minerale olieresten in ons voedsel

Veel van ons eten is verpakt in kartonnen dozen die zijn bedrukt met logo’s, informatieve teksten en wervende plaatjes. De verpakkingen zijn veelal vervaardigd van gerecycled materiaal en de drukinkt op basis van minerale olie kan in contact komen met de macaroni pijpjes, de cornflakes en de hagelslag. De minerale olieresten uit de inkt is schadelijk voor de gezondheid. Moeten we terug naar losse producten die we laten afwegen en die we daarna zelf in een glazen pot kunnen doen om het in de keuken te bewaren? Of is een binnenzak in de doos een oplossing? Er wordt aangedrongen op regels en gezocht naar oplossingen. Dat verontreinigende stoffen uit verpakkingen migreren in ons voedsel is al sinds 1991 bekend.

MOSH en MOAH in ons voedsel

• Keukenkastje met karton
• Migratie van minerale oliën
• MOAH en MOSH uit drukinkt
• Verzadigde koolwaterstoffen
• Wat doen MOSH en MOAH?
• Maatregelen en oplossingen
• Foodwatch - Voedselwaakhond

Keukenkastje met karton

Kijken we in onze keukenkastjes, dan constateren we dat veel van onze voedingsmiddelen zijn verpakt in kartonnen. Macaroni, rijst, hagelslag, cornflakes, koekjes, toastjes: het zit allemaal in kleurige kartonnen, die zich goed laten stapelen in het schap van de supermarkt en die informatie dragen die opvalt voor de klant. Wervende teksten, grappige afbeeldingen en de noodzakelijke informatie over ingrediënten en gewicht of inhoud: het staat er allemaal op en het uiterlijk van het pak wordt ingezet als reclame middel.

Migratie van minerale oliën

Foodwatch heeft na laboratoriumonderzoek ontdekt dat er schadelijke stoffen via het karton van de verpakking in ons voedsel terechtkomen. Er vindt migratie van minerale oliën plaats (en van meer dan 200 andere chemische stoffen). In sommige producten werd een lage concentratie aangetroffen maar er zijn ook producten waarin een ernstige verontreiniging werd gevonden. Het gaat om zowel A-merken als huismerken. De schadelijke stoffen besmetten door verdamping of door direct contact met het levensmiddel. De mate van vervuiling hangt van verschillende factoren af, zoals de samenstelling van het product en hoe lang het in het karton zit. Droge producten met een groot oppervlakte en een lange houdbaarheid, zoals rijst, pasta, linzen of cacaopoeder, zijn er het meest gevoelig voor.

MOAH en MOSH uit drukinkt

Veel van de in kartonnen verpakte producten zijn besmet met schadelijke minerale olieresten uit de drukinkt van de verpakkingen. Het gaat om zogenaamde MOAH (Mineral Oil Aromatic Hydrocarbons), aromatische koolwaterstoffen uit minerale oliën. Die MOAH's zijn niet goed voor ons. De MOAH’s zitten vooral in onacceptabele hoeveelheden in gerecyclede verpakkingen. De levensmiddelen worden met de MOAH’s besmet als ze in contact komen met het karton. Hoe langer het pak in de kast staat des te meer dringen de MOAH’s door in het product. De besmetting kan zelfs komen door de buitenste grote dozen, de opslagdozen, waar de kleine verpakkingen in verscheept en opgeslagen worden. Die grote dozen zijn ook vaak van gerecylcled karton gemaakt.

Lippenbalsem

MOSH en MOAH blijken ook in lippenbalsem te zitten. kan fijn zijn als je gebarsten en droge lippen hebt. Ze maken de balsem lekker vettig. Bij elke keer opbrengen op de lippen krijgen we wat van die stoffen binnen.

Verzadigde koolwaterstoffen

MOSH (Mineral Oil Saturated Hydrocarbon) zijn verzadigde koolwaterstoffen uit minerale oliën. MOSH en MOAH zijn minerale oliën die vaak gebruikt worden in industriële inkten, met name voor het drukken van kranten. Het zijn juist de kranten die een belangrijke aandeel vormen in de stroom aan papier dat gerecycled wordt. De pulp waar nieuw papier en karton van wordt gemaakt bevat vaak een mengsel van MOSH en MOAH. Dit papier zou eigenlijk niet in aanraking met voedingsproducten moeten kunnen komen.

Jute zakken

Niet alleen bedrukt karton is vervuild met minerale oliën. In sommige gevallen worden verpakkingsmaterialen bewust behandeld met olie, zoals de jute zakken waarin cacaobonen worden getransporteerd. Via de zakken komen de minerale oliën in de bonen.
Minerale olie komt ook in levensmiddelen terecht via smeerolie en hydraulische oliën die de boer gebruikt in de machines die bij de oogst en productie worden ingezet.

Glansmiddelen

Soms worden de geoogste producten zelf met minerale oliehoudende stoffen behandeld, zoals stofbinders en glansmiddelen.
Gerecyclede kartonnen en papieren verpakkingen zijn de grootste bron van minerale oliën in levensmiddelen. Boosdoener is de drukinkt, samen met diverse schadelijke stoffen als hormoonverstorende weekmakers (ftalaten), oplosmiddelen en zogenaamde foto-initiatoren. Dat laatste is een stof in UV-inkten die reageert op UV-straling, de lichtgevende inkten.

Wat doen MOSH en MOAH?

MOSH en MOAH verontreinigen ons lichaam. Ze hopen op in het lichaam en kunnen organen beschadigen. Minerale oliën zijn de grootste verontreiniger van het menselijk lichaam. Ze kunnen de hormoonhuishouding verstoren en bevatten kankerverwekkende en mutagene elementen, ze kunnen ons DNA aantasten. De onderzoekers houden een slag om de arm wat betreft de daadwerkelijk schadelijkheid voor de gezondheid, maar de aanwijzingen daarvoor zijn heel sterk.

Maatregelen en oplossingen

Een oplossing kan zijn om voedsel te verpakken in nieuw karton, waarvan de bedrukking niet met de ongezonde inkten gedaan wordt. Er bestaan bio-inkten op basis van plantaardige oliën. Ook kunnen we losse producten kopen, op de markt en in speciale kruidenierswinkels, om thuis in glazen potten te bewaren. Er kunnen ook effectieve barrières, bijvoorbeeld een binnenzak of bekleding van de binnenkant van het karton, in de verpakking worden aangebracht zodat het voedingsmiddel niet meer in aanraking komt met het buitenste karton. Dat kan aluminiumfolie of het plastic PET zijn. Geen polyethyleen (PE), want dat houdt de migratie amper tegen. Foodwatch wil Europese regelgeving.

Foodwatch - Voedselwaakhond

Foodwatch Nederland is de onafhankelijke voedselwaakhond die opkomt voor het belang van de consument op eerlijk, veilig en gezond voedsel. Als er misstanden in de voedselindustrie zijn, dan vindt Foodwatch ze en stelt ze aan de kaak. Het is een partij die lobbyt bij de overheid voor maatregelen die de consument beschermen tegen fouten en misstanden in alles wat met voedsel te maken heeft. Consumenten moeten eerlijke informatie krijgen over de producten die ze kopen zodat ze weten waarvoor ze kiezen als ze een product uit het schap halen en weten wat ze eten. Voedsel is te belangrijk om mee te marchanderen. Foodwatch dringt aan op goede wet- en regelgeving. Foodwatch kan zijn werk doen door bijdragen van donateurs. Foodwatch Nederland is onderdeel van de internationale Foodwatch Europa.

Lees verder

• Microbeads – Microplastics in verzorgingsproducten