Voedseldoorstraling of voedselbestraling

Voedseldoorstraling wordt ook wel voedselbestraling genoemd. Voedsel wordt met röntgenstraling of gammastraling bewerkt. Maar ook verpakkingsmateriaal van voedsel en drank wordt op deze manier bewerkt. Bestraling van voedsel vervangt het pasteuriseren of steriliseren (verhitten) van voedsel. Hierdoor worden micro-organismen en insecten gedood of onschadelijk gemaakt. Sommige mensen vinden bestraling gevaarlijk: in hoeverre wordt het voedsel radioactief? Het heeft dan ook voordelen en nadelen. In meer dan 40 landen is bestraling van voedsel toegestaan. Wel dient ieder land zich aan bepaalde regels te houden.

Wat is voedseldoorstraling?

Voedseldoorstraling wordt ook wel voedselbestraling genoemd. Het is een manier van conserveren. Door te conserveren kan voedsel langer bewaard worden. Bijna al ons voedsel wordt geconserveerd. Hier zijn diverse methoden voor:

• UHT-sterilisatie: voedsel tot 140 graden verhitten
• Sterilisatie: voedsel tot 120 graden verhitten.
• Pasteurisatie: voedsel tot 70 graden verhitten.
• Steriel verpakken: inblikken, in glazen potten verpakken en hermetisch afsluiten, in plastic verpakken.
• Koelen en vriezen: vertraagd de groei van bacteriën.
• Fermentatie: omzetten van biologisch materiaal met behulp van bacteriën of schimmels.
• Vriesdrogen en vacuumdrogen: hierdoor sterven bacteriën.
• Roken: drogen door middel van roken waardoor er gelijke en betere smaak verkregen wordt.
• Inleggen: een oude methode, vroeger legden men vlees in zout om het langer te bewaren. Suiker en alcohol worden ook veel gebruikt.
• Conserveermiddelen: een bewaarmiddel dat ervoor zorgt dat bacteriën, schimmels en gisten minder snel groeien.

Een vrij nieuwe methode is doorstraling van voedsel. Dit gebeurt met gammastraling (y-straling) of röntgenstraling (x-straling). Er wordt gebruik gemaakt van kobalt 60-straling. Dit is gammastraling (y-straling). Het verschil tussen gammastraling en röntgenstraling is dat gammastraling vanuit de kern komt en röntgenstraling vanuit de elektronen rondom de kern.

Waarom voedsel bestralen?

Bestralen kennen we veelal uit de medische hoek: bestraling bij onder andere kanker. Deze bestraling noemen we ook wel radiotherapie en wordt uitgevoerd met röntgenstraling of elektronenstraling. Voedsel wordt bestraald om schadelijke bacteriën en insecten te doden. Bestraling kan worden vergeleken met het verhitten van voedsel om bacteriën en andere micro-organismen te doden. Op deze manier blijft het voedsel langer houdbaar. Op het etiket van de verpakking moet altijd staan of een product is bestraald. Er staan dan termen als 'doorstraald', of 'bestraald'.

Ook wordt voedsel bestraald om zo het verouderingsproces te vertragen. Aardappelen, groenten en fruit zijn op deze manier langer houdbaar. Aardappelen ontkiemen minder snel en fruit wordt niet vroegtijdig zacht. Kruiden worden bestraald om ze langer houdbaar te maken en omdat andere methoden vaak niet toepasbaar zijn bij deze kruiden. Melkeiwitten kunnen door middel van bestraling verminderen, dit is vooral belangrijk voor mensen met een allergie voor melkeiwitten.

In bepaalde gevallen wordt voedsel bestraald voor een groep mensen die erg vatbaar zijn voor infecties. Mensen met aids bijvoorbeeld, kunnen van een simpele infectie met een virus al doodgaan. Hun afweersysteem werkt niet meer voldoende. Ook andere ziekten waarbij het afweersysteem niet of onvoldoende werkt zijn levensbedreigend. Voedsel moet daarom veilig gegeten kunnen worden. Door middel van bestraling wordt het voedsel ontdaan van alle ziektekiemen en ziekteverwekkers.

Smaakverandering

Over het algemeen zal het voedsel geen hinder ondervinden en vindt er geen smaakverandering of kleurverandering plaats bij bestraling van voedsel. Bepaalde producten kunnen echter geen hoge dosering verdragen of kunnen helemaal niet bestraald worden. In Nederland wordt geen groente of fruit bestraald. Wel gevogelte, eieren, gevriesdroogde groenten en kruiden, peulvruchten, gedroogde vruchten, garnalen, graanvlokken maar ook verpakkingsmaterialen voor voedsel en drank.

Wordt het voedsel radioactief?

Veel mensen zijn bang dat bestraald voedsel radioactief wordt en dat dit gevaar voor de gezondheid oplevert. Bestralen van voedsel wordt niet voor niks doorstralen genoemd: de straling gaat door het voedsel heen en blijft niet in het voedsel achter. Bestraald voedsel is dan ook niet radioactief. Het bestralen van voedsel brengt wel radioactief afval met zich mee dat nog jarenlang straling blijft uitzenden. Ook kan voedsel onderhevig zijn aan bederf maar is dit niet zichtbaar na bestraling. Voedsel moet te allen tijde zowel bestraald als onbestraald aangeboden worden. Het is aan de burgers zelf om te bepalen wat ze willen kopen. Bestralen van voedsel wordt in meer dan 40 landen toegestaan. Per land zijn de regels hiervoor anders, zoals de stralingsdosering of het soort voedsel dat bestraalt mag worden.