Eetbare zaden, lekker en gezond

Het gebruik van zaden in de keuken is bij ons niet zo ingeburgerd als in Aziatische of Afrikaanse landen. Ze vormen nochtans een bron van allerhande vitaminen en mineralen die een positieve invloed hebben op onze algemene gezondheid. Van vele zaden wordt ook olie geperst die koud of warm kan gebruikt worden.

Sesamzaad

Sesamzaadjes zijn afkomstig van de sesam plant (Sesamum indicum). De plant is ondertussen terug te vinden in alle werelddelen maar algemeen wordt aangenomen dat zijn oorsprong in Afrika ligt. De zaden worden bij ons meestal gebruikt als decoratie op brood of koekjes. Als de zaden kort worden geroosterd komen ze echter ook tot hun recht bij vis of vlees. Omdat de zaden rijk zijn aan olie die veel onverzadigde vetzuren bevat heeft deze een gunstige invloed op de cholesterol. Tevens zorgt deze ervoor dat er een goed evenwicht ontstaat tussen de zogenaamde “goede” en “slechte” cholesterol omdat de olie zo rijk is aan oleumzuur. Sesamzaad bevat ook veel eiwitten en mineralen als calcium, koper, ijzer, magnesium en zink. Als de zaden niet worden stuk gekauwd kan het lichaam er geen voedingsmiddelen uithalen en zijn ze dus nutteloos. Van de zaden wordt ook olie geperst die vooral wordt gebruikt in de Aziatische keuken en in het Midden-Oosten. Deze sesamolie bevat alle goede bestanddelen van de zaadjes en kan op dezelfde wijze gebruikt worden als olijfolie. De olie dient bewaart te worden in een koele, droge en donkere ruimte. In Azië wordt ook olie geperst van vooraf geroosterde noten, waardoor deze een rijkere en nootachtige smaak krijgt. Buiten het gebruik in de keuken heeft sesamolie ook nog andere toepassingen zoals massageolie, bodylotion of wordt verwerkt in cosmetica zoals in lippenstiften. De laatste jaren zijn er meer mensen met een allergie aan een of meerdere bestanddelen die in de zaadjes aanwezig zijn. Omdat sesamzaden in verschillende producten worden gebruikt vormt dit hoe langer hoe meer een probleem.

Maanzaad

Maanzaad zijn de zaadjes van een papaversoort (Papaver somniferum var. Album). De zaden worden meestal gebruikt als decoratie op brood of gebak en geven er een leuke textuur aan. In vinaigrettes geven ze een nootachtige toets wat een leuk contrast geeft in een salade. De zaden bevatten een hele resem aan vitaminen en mineralen zoals calcium en ijzer. Niettegenstaande ze zo klein zijn bevatten ze relatief veel calorieën.

Lijnzaad

Lijnzaad is het zaad van de vlasplant (Linum usitatissimum) die in onze contreien vroeger veel voorkwam door van de vlasproductie. Soms worden deze zaden ook vlaszaad genoemd. De zaden worden veel te weinig gebruikt in onze keuken. De milde nootachtige smaak van de pitten geeft een leuk accent aan yoghurt, muslis of in brood. De zaden bevatten veel vezels en zijn dus ideaal voor mensen die problemen hebben met de darmtransit. Ze bevatten tevens veel omega 3 vetzuren die een gunstig effect hebben op hart en bloedvaten. Om de opneembaarheid van de vetzuren te verhogen moeten de zaden, voor ze te eten, gebroken worden. Lijnzaad bevat veel fytoestrogenen, dit zijn stoffen die volgens prille studies een positief effect kunnen hebben bij kankerpreventie.
Lijnzaad wordt ook gebruikt om lijnzaadolie te persen. Omwille van de vele antioxidanten die de olie bevat wordt het voor de gezondheidssector ook verwerkt in capsulevorm. Vroeger was lijnzaadolie een belangrijk bestanddeel van verf.

Mosterdzaad

Oorspronkelijk komen de mosterdzaadjes uit het Middellandse Zeegebied, maar ze kunnen ook bij ons gekweekt worden. Er zijn verschillende soorten mosterdzaden die afkomstig zijn van verschillende planten van de familie van de kruisbloemigen. Algemeen worden de zaden ingedeeld in drie categorieën: de witte, bruine of zwarte zaadjes elk met hun typische eigenschappen. In onze streken is het mosterdzaad vooral bekend als de gemalen pasta die wordt gebruikt als smaakmaker bij kaas of worst. In de Aziatische en Afrikaanse keuken worden de zaden gebruikt in curry’s en sauzen.

Zelf mosterd maken

Ingrediënten
100 gr. mosterdzaad
200 ml wijnazijn
1 tl kurkuma (voor de kleur)
50 gram suiker
Peper en zout

Bereidingswijze
Doe alle ingrediënten samen in een blender en laat enkele minuten draaien tot een mooie, gladde pasta ontstaat. Doe deze in een schone pot en zet in de koelkast. Op deze manier is de verse mosterd enkele weken houdbaar.