De flessenlikker, een werelduitvinding!

Ook het laatste restje voedsel wil je uit de flessen of potten kunnen halen. Helaas is de bodem van flessen en potten niet altijd even goed bereikbaar. De flessenlikker of flessenschraper lijkt hét antwoord op flessen en potjes die de laatste restjes voedsel niet willen prijsgeven. De flessenlikker of flessenschraper lijkt daarom ook een onmisbaar stukje Nederlands keukengereedschap.

Zuivel

In lang vervlogen tijden werd de melk niet in pakken of plastic flessen verkocht. Nee, melk werd in glazen flessen door de melkman bij de klant afgeleverd. En vóór die flessenperiode kwam de melkman zelfs met grote melkbussen langs en kon de klant een kan melk laten volschenken.

Melkfles

De melkfles bood allerlei voordelen. Niet alleen werd de melk hygiënisch verpakt en verkocht, de klant kon zijn eigen voorraad goed in de gaten houden. Een fles was gemakkelijker af te sluiten dan een kan, waardoor de melk beter en langer houdbaar was. Ook de melkman, of melkboer, had er voordeel van. Omdat de melk in de grote melkbus kwetsbaarder was voor bederf, bedenk dat die bus steeds moest worden geopend om melk uit te tappen, betekende de melkfles ook voor de melkhandelaar dat melk beter houdbaar en dus langer verhandelbaar was.

Yoghurt en vla

De zuivelhandel kwam met nieuwe producten, zoals yoghurt en vla. Het lag voor de hand de succesvolle verpakking van de melkfles ook hiervoor te hanteren, zij het met een kleine wijziging. De flessen voor melk hadden meestal een smallere flessenhals, maar dat was voor yoghurt en vla niet zo geschikt. Hoewel de fles als verpakkingsmiddel een succes was, kleefde er -letterlijk- een probleem aan: er bleef na uitschenken wel erg veel in de fles achter.

Pindakaas, jam, sauzen

De glazen verpakking van zuivelproducten inspireerde fabrikanten van andere producten, zoals pindakaas, jam, sauzen, etc. Een glazen verpakking had namelijk nóg een erg groot voordeel: de verpakking tast de smaak van het product niet aan. Voor de pindakaas en andere producten kwamen daarom glazen verpakkingen, potjes, op de markt. Ook tegenwoordig zie je dat deze producten nog steeds in glas worden verkocht. Maar aan deze glazen verpakkingen kleefde hetzelfde probleem als aan de yoghurt- en vlafles: er bleef teveel in de verpakking achter.

Oplossingen

Als een product min of meer vloeibaar is, dan krijg je de restjes nog een heel eind uit de fles door deze op z'n kop weg te zetten in een schoteltje. De yoghurt loopt uiteindelijk onder invloed van de zwaartekracht vanzelf wel naar beneden. Dat kostte natuurlijk wel de nodige tijd. Hoe dikker de vloeistof, hoe langer je kon wachten. Met producten als pindakaas werkt deze oplossing niet, dat is té dik en massief om zomaar je potje uit te stromen.

Nog meer oplossingen

Potjes jam en pindakaas kon je met lepels en messen te lijf gaan. Je kreeg er al schrapend dan toch nog aardig wat uit. Je kon ook met een stuk brood door het potje heen vegen, waardoor de pindakaas zich aan het brood ging hechten. Het hielp allemaal, maar echt een effectieve, efficiënte oplossing is het toch niet.

Een werelduitvinding uit Noorwegen of Nederland

De echte oplossing is uiteindelijk de flessenlikker, of flessenschraper. Hoewel Wikipedia beweert dat deze oorspronkelijk in Noorwegen is ontwikkeld, is er weinig of geen informatie over te vinden. Het Noorse online-woordenboek dat ik voor dit artikel heb geraadpleegd, kende geen Noorse equivalent voor flessenlikker of flessenschraper. Wat dat zegt over de populariteit van de flessenlikker in Noorwegen laat zich raden. De flessenlikker wordt in Nederland intensief gebruikt, maar in veel buitenlanden wordt met verbazing, en waarschijnlijk met een vleugje jaloezie, naar dit inventieve staaltje van Nederlandse zuinigheid gekeken.

De flessenlikker

De flessenlikker bestaat uit twee onderdelen:

• Allereerst een flexibel schraapgedeelte, meestal gemaakt van kunststof, siliconen of rubber. Dit schraapgedeelte heeft een half gebogen vorm, zodat deze past bij de binnenkant van een fles.
• Een lange steel, waarmee het schraapgedeelte tot onder in een fles kan komen.

Werking

De werking van de flessenlikker is simpel. Je steekt de schraper in de fles. Dankzij de lange steel kun je tot onder in de fles komen. Zet het schrapertje tegen het glas, uiteraard zoveel mogelijk onder het voedsel dat je wil bereiken. Je trekt de steel voorzichtig uit de fles, zodat het voedsel mee naar buiten komt.

Zuinigheid?

In sommige landen wordt verbaasd gereageerd als ze onze flessenlikker in actie zien. Is dat nu een voorbeeld van de Hollandse zuinigheid? Misschien is dat zo. Toch is het niet zo vreemd als je de fles leeg wil krijgen. Weggooien of wegspoelen is toch ook jammer? Zeker in economisch zware tijden is het belangrijk zoveel mogelijk te doen met de middelen die je hebt. En dan is het niet meer dan logisch dat je ál het voedsel wil gebruiken en niet zomaar wil weggooien.

Levert het veel op?

Je moet eens kijken hoeveel voedsel je nog uit een lege pot schraapt. Tel dat eens op, dan zul je zien dat de investering van een paar euro voor een flessenschraper zichzelf wel terugbetaalt. Maar, je moet er dan wel wat voor doen!

Karton

Zuivel wordt niet of nauwelijks meer in glas verkocht. Hoewel een glazen verpakking duidelijk grote voordelen had, waren er ook nadelen. Zo is een glazen verpakking zwaar. Het extra gewicht is een belasting voor de handelaar, maar ook voor de klant. Een ander nadeel is, dat glazen flessen niet zo economisch zijn op te bergen of te vervoeren. Daarom is een lichtgewicht verpakking bedacht, in een kubus- of balkvorm, die zich gemakkelijker laat stapelen. Dat is weer veel efficiënter in vervoer en opslag.

Wat doen we met de flessenlikker?

De opkomst van de kartonnen wergwerpverpakking heeft ervoor gezorgd, dat de flessenlikker minder werk te doen kreeg. In een aantal huishoudens is de flessenlikker nog maar zelden actief, of ontbreekt zelfs. Toch zijn er nog genoeg glazen potjes die met behulp van de flessenlikker efficiënter geleegd worden.

Kortom

Als je effectief met je middelen wil omgaan, zul je flessen en potjes ook helemaal leeg willen hebben. Weggooien is zonde, dus de flessenlikker kan zijn diensten nog uitstekend bewijzen!