Pesach - recept: de sederschotel

De sederavond is een Joods feest aan het begin van Pesach. Tijdens de sederavond wordt de sederschotel voorgeschoteld. Het klaarmaken van de sederschotel vereist enige uren werk. Het is verkiesbaar om dit met meerdere leden van het gezin te doen, zodat het werk klaar is voor de seder begint. Het is het beste al het sedervoedsel voor te bereiden voor aanvang van het feest om halachische problemen te voorkomen. De sederschotel is volgens de Tora alleen bestemd voor Joden. Pesach gaat over de uittocht van Joden uit Egypte. Het heeft dus verder geen betekenis voor niet-Joden, zoals Opperrabbijn Jacobs te kennen geeft in het NIW van 19 april 2019. Bij Yehuda Judaica is een prachtige sederschotel te koop in warme rode kleuren met gouden glitters voor €40,00.

Verwacht vanavond het grote wonder - Tzvi Freeman

"In de avond van Pesach, onderwees de Ari, moet je je huis voor de Seder met grote vreugde betreden. Op deze avond worden alle poorten van de hemel geopend. Op deze avond stort G'd zijn diepste liefde op elke Jood. In deze nacht werden we om middernacht bevrijd. Verwacht deze avond vanavond."

De sederschotel: de ingrediënten en volgorde

Drie matzot worden geplaatst op elkaar op een schotel of servet en dan bedekt. De matzot zijn symbolisch voor de drie kasten van het Joodse Volk: de Priesters, Levieten en Israëlieten. Ze herinneren ook aan de drie maten van fijne bloem die Abraham aan Sara vertelde om matze van te bakken toen ze bezoek kregen van de drie engelen (Genesis 18:6).

Op een praktisch niveau zijn er drie matzot nodig zodat wanneer we de middelste matze breken, we twee hele over houden om de Hamotzi uit te spreken (zoals vereist op Sjabbat en feestdagen).

Op een kleed of schotel geplaatst boven de drie matzot, leggen we de volgende dingen neer:

• Het gebraden beentje
• Het ei
• De bittere kruiden (maror)
• De charoset
• De groente
• De sla

Het speciale voedsel dat Joden op Pesach eten is ook voedsel om over na te denken. Elk ding op de seder heeft een betekenis

Het gebraden beentje

Een stuk geroosterd vlees vertegenwoordigt het lam dat het speciale Pesach offer was op de avond van de exodus uit Egypte en jaarlijks op de middag voor Pesach, in de Heilige Tempel.
Omdat we geen Paaslam kunnen offeren in verband met de afwezigheid van de Heilige Tempel, gebruiken we iets dat relatief ongelijk is aan het feitelijke offer. Vele gemeenschappen gebruiken een stuk kippen nek of iets wat er op lijkt.
Voorbereiding: rooster de nek aan alle kanten op een open vuur op het fornuis. Sommigen hebben de gewoonte het grootste deel van het vlees van de nek te verwijderen.
Rol in de Seder: het gebraden beentje wordt niet gegeten. Na de maaltijd wordt het in de koelkast gestopt en een tweede keer gebruikt op de sederschotel de volgende avond.

Het ei

Een hardgekookt ei vertegenwoordigt het speciale feestoffer gebracht in de dagen van de Heilige Tempel. Het vlees van dit dier bevat het belangrijkste deel van de Pesach maaltijd.
Voorbereiding: kook één ei per sederschotel en mogelijk meer voor gebruik gedurende de maaltijd.
Rol in de Seder: Leg één ei op elke schotel. Zo gauw als de maaltijd begint wordt het ei van de Sederschotel geplaatst en gebruikt gedurende de maaltijd. Het ei wordt gepeld en er wordt wat zout opgedaan. Het wordt gegeten vóór de vis.

De bittere kruiden (maror)

De bittere kruiden herinnert de Joden aan de slavernij van hun voorvaderen in Egypte. Vaak worden radijs of peterselie of sla of andijvie gebruikt.
Voorbereiding: Dit moet voor het feest gedaan worden. Maak de radijsjes goed schoon. Ze zullen later gegeten worden met de matze voor de Korech sandwich. Zorg dat er geen water op de radijsjes achterblijft. Mix de radijsjes met een elektrische mixer. De sla of andijvie moet gewassen en gecontroleerd worden op insecten. Daarna moet het grondig drogen. Plaats de radijs op de Sederschotel bovenop de slablaadjes of andijvie.
Rol in de Seder: Na het reciteren van het grootste gedeelte van de Haggada komt de rituele handwassing. Dan wordt de matze gegeten, gevolgd door de maror, gevolgd door een sandwich van matze en maror

De charoset

Een mix van appels, noten en wijn die het metsel en de stenen symboliseren die de Joden maakten in de slavernij.
Voorbereiding: Pel walnoten en schil appels en snijdt het fijn. Meng het samen en voeg een kleine hoeveelheid wijn toe.
Rol in de Seder: Dit wordt gebruikt als een soort smaakmaker waarin de maror wordt gedoopt voordat het gegeten wordt.

De groente

Een niet-bittere groente zinspeelt op het rugbrekende werk van de Joden als slaven. De Hebreeuwse letter van karpas kunnen gerangschikt worden tot 'Perach Samech'.

'Perach' betekent rugbrekend werk en 'Samech' is getalsmatig gelijk aan 60, verwijzend naar de 60 tienduizendtallen (gelijk aan 600.000). Dat het aantal Joodse mannen was van boven de 20 die slaaf waren in Egypte.
Voorbereiding: Schil de ui of kook aardappel. Snij een plakje en leg het op de seder schotel. Plaats op de tafel, naast de Sederschotel, een kleine kom met zoutwater.
Rol in de seder: Na het reciteren van Kiddoesj, gaat de familie naar de keuken en wast ritueel de handen, maar zonder het zeggen van de gebruikelijke zegen. Dan snijdt het hoofd van het gezin een klein stukje groente, doopt het in zoutwater, en geeft elke persoon aan tafel een erg klein stuk waarover zij de zegen zeggen. Elke persoon mag niet meer dan 17 gram eten.

De sla

De sla symboliseert de bittere slavernij van de Joodse voorouders in Egypte. De bladen zijn niet bitter maar de stam is hard en bitter. Zo was het ook met de slavernij. Eerst was de benadering van farao zacht en gevoelig, maar later werd men gedwongen tot harde arbeid.
Voorbereiding: Was de sla goed schoon en controleer het op insecten.
Rol van de Seder: de sla wordt gebruikt in combinatie met radijs. Het wordt gebruikt wanneer de maror wordt gegeten en wanneer de matzot en maror sandwich wordt gegeten.