Waarom eten Joden matzes (matza) tijdens Pesach (Paasfeest)?

Tijdens Pesach (Joods paasfeest) mogen Joden geen chameets (gerezen graanproducten) eten. Het gaat om het verbod op het gistingsproces van vijf graansoorten: tarwe, gerst, spelt, rogge en haver. Daarom moeten de Joden Matza eten. Dit zijn ongerezen broodkoeken gemaakt van meel en water. Er mag geen rijzingsmiddel inzitten. Het moet gemaakt zijn van tarwe, gerst, spelt, rogge en haver. De prijs van matzes anno 2023 varieert afhankelijk van de hoeveelheid en de soort matzes. Bij Albert Heijn is de prijs van Hollandia Matzes naturel 200 g € 3,09. Bij Hollandia Matzes is de prijs van Matzes Rond Naturel ORT 1,6 KG € 19,75 en de prijs van Matzes Vierkant Naturel ORT 1 KG € 13,15.

• De uittocht uit Egypte
• Gerezen graanproducten
• Matza – ongerezen broodkoeken
• Matza = brood der ellende
• Wat zegt de Kabbala over matza?
• Symbolische betekenis matza

De uittocht uit Egypte

Mozes krijgt van God de opdracht om het Joodse volk uit Egypte te bevrijden. Voorwaarde is dat het Joodse volk de Tora op de Sinaï zal accepteren. Er volgen Tien Plagen die duidelijk maken dat de God van Israël machtiger is dan de afgoden van de Farao. Na de laatste plaag laat Farao het Joodse volk gaan. Wanneer Farao daarna nog de Joden laat achtervolgen, komt het Egyptische leger om in de golven van de Rietzee. Nu is de tijd rijp om de Tora in ontvangst te nemen.

Gerezen graanproducten

Tijdens de Pesach week mogen de Joden geen gerezen graanproducten eten (tarwe, spelt, haver, rogge en gerst). Dit wordt chameets genoemd. Van andere graanproducten (bijv. maïs) mag dit wel. Hetzelfde geldt voor druiven en appelcider.

Meel en water gaat, zelfs zonder gist, op den duur vanzelf rijzen binnen 18 tot 24 minuten zolang het mengsel niet beweegt. Ook speelt een hogere temperatuur een rol bij het sneller gisten.

Joden mogen niet alleen geen chameets eten, ze mogen het ook niet bezitten. Daarom moet het hele huis schoongemaakt worden vóór Pesach.

De Asjkenazische Joden kennen ook een verbod van rijst, gierst, maïs, erwten, linzen en bonen. De Oriëntaalse Joden kennen dit verbod niet.

Matza – ongerezen broodkoeken

Matza is gemaakt van meel en water. Het is een mengsel van vijf graansoorten: gerst tarwe, spelt, rogge en haver. Iedere Jood is verplicht ten minste één stuk matza ter grootte van een olijf te eten. Het beste is om meel uit koren te gebruiken dat geen contact had met water. Alleen in noodsituaties mag men gewoon meel gebruiken. Het hele bakproces duurt niet meer dan 18 minuten. Er worden perforaties aangebracht zodat lucht kan ontsnappen.

Waarom is de matza op Pesach anders dan de matza op een andere avond?

In alle andere tijden van het jaar is het gewoon een cracker. Eet het op de avond van Pesach en het voedt je ziel.

Matza = brood der ellende

Matza herinnert aan de ellendige tijd in Egypte. Om die reden wordt matza het brood der ellende genoemd. Omdat de Joden moesten vluchten bakten ze vlug ongerezen broodkoeken (matzes). Normaliter waren matzes brood voor de slaven (wat de Joden ook waren). Matza verteerd langzaam en het geeft een vol gevoel. De eerste twee dagen van Pesach moeten de matzes kaal worden gegeten. Voor de andere dagen mogen ouderen en zieken bij de matzes pure vruchtensap of wijndrinken.

Wat zegt de Kabbala over matza?

De Zohar (kabbalistisch boek) noemt matza het brood des geloofs. De Zohar noemt matza ook het brood van genezing. De matza van de eerste Pesachnacht voedt het diepe, inherente geloof van een Jood. En dan is er geen genezing nodig, want er is geen ruimte voor ziekte om binnen te komen.

Symbolische betekenis matza

• chameets = gegist deeg: dit is het symbool van het slechte in de mens (de mens blaast zich zo op met lucht en ijdelheid – hoogmoed staat gelijk aan afgoderij).
• Matza = symbool van nederigheid en gehoorzaamheid. Basis beginselen van het Jodendom zijn geloof en inkeer. Maimonides adviseert ook om altijd de gulden middenweg te bewandelen. Maar speelt hoogmoed een rol dan moet de mens zich begeven naar nederigheid en bescheidenheid.
• Pesach = fysieke en spirituele bevrijding. Door geen chameets in huis te hebben bevrijdt de Jood zich van het spirituele onreine waar Egypte de belichaming van was. Nederigheid en bescheidenheid worden zo gecultiveerd.