Appelrassen: welke soorten appel zijn er allemaal?

Het aantal appelsoorten is groot. Zo door de jaren heen zijn er duizenden rassen gekweekt. En nog steeds is men bezig nieuwe appelrassen te telen. Om op die manier de appel met de beste eigenschappen te krijgen. Deze eigenschappen hangen overigens wel af van wat je met de appel wilt gaan doen. Een blik in de wereld van de appelrassen.

Hoe lang eten we al appels?

De appel wordt al lang gegeten. Men heeft ontdekt dat de appel al sinds 10.000 v. Chr. in Europa werd verzameld. Dat gebeurde gewoon in het wild. In Azië werd al in 4000 v. Chr de appel voor consumptie geteeld. De Chinezen hebben een belangrijke rol gespeeld in het succes van de appel. Dit omdat zij de techniek van het enten hebben ontdekt en ontwikkeld. De mensheid is zodoende al lang bezig met het telen en selecteren van appels. Er zijn vele verschillende soorten appels, of appelrassen ontstaan. In de Romeinse Tijd is de appel verspreid over heel West-Europa.

Er zijn veel verschillende appelsoorten

Er zijn veel verschillende soorten appels. De meeste mensen kennen de bekendste soorten in Nederland wel, zoals Elstar, Pink Lady, Golden Delicious en Granny Smith. Er zijn er echter nog veel meer. Zo zijn er duizenden verschillende appelrassen. En er komen er ook nog steeds meer bij. Er wordt volop geëxperimenteerd met verschillende soorten, om zodoende weer nieuwe interessante appelrassen te creëren.

Hoeveel appelrassen zijn er?

Er zijn veel verschillende appelrassen. Een volledige lijst is niet te geven. Er zijn meer dan zevenduizend verschillende rassen bekend. Maar het exacte aantal is welhaast onmogelijk te zeggen. Dit komt doordat door de jaren heen appelrassen zijn gekomen en gegaan. En dat proces is nog altijd gaande. De appeltelers zijn nog altijd bezig nieuwe appelrassen te ontwikkelen.

Een van de redenen dat er zoveel appelrassen bestaan is dat er vroeger veel steden en gebieden hun eigen appelrassen hadden. Overal werd een variant gekweekt met eigenschappen die men lokaal waardeerde. Daarbij kan een appelboom prima groeien in het gematigde klimaat dat we in West-Europa hebben. Voor veel andere vruchten en fruitsoorten geldt dat niet. Geen wonder dus dat in Europa de appel zo'n ingeburgerde fruitsoort is!

Kruisen van appelrassen

Door het kruisen van verschillende rassen, wordt er geprobeerd een betere appel te maken. Dat kan verschillende redenen hebben. In de eerste plaats natuurlijk de smaak. Of de kleur en stevigheid. Vaak wil men bepaalde eigenschappen van verschillende appelrassen combineren. Bijvoorbeeld de smaak van het ene ras met de houdbaarheid van een ander ras. Een ander belangrijke eigenschap is de opbrengst per hectare die een bepaald ras geeft.
Een goed voorbeeld is het appelras Jonagold . Dit ras is ene kruising van Jonathan en Golden Delicious. Men wilde een appel met de smaak en hoge opbrengst van de Jonathan. Maar tegelijkertijd wilde men de uitstekende houdbaarheid van het Golden Delicious ras.

In stand houden van zeldzame appelrassen

Tegenwoordig wordt er veel waarde gehecht aan het in stand houden van dier- en plantsoorten. We willen uitsterven voorkomen. Met de vele appelsoorten is dat al niet anders. Ook al komt het overgrote deel niet van nature in het wild voor. Het bezig zijn met deze materie wordt pomologie genoemd. Zo zijn er ook in Nederland pomologische verenigingen. Dit zijn hobbyisten die proberen de diverse rassen te kweken en op die manier in stand te houden.

De bekendste appelsoorten

Hier vind je een overzicht van de tegenwoordig meer bekende appelrassen, met daarbij een korte beschrijving van wat deze appel onderscheid van de rest. De meeste van deze soorten zijn in de Nederlandse supermarkten, groenteboer of op de markt te vinden.

Cox

Eigenlijk heet dit ras Cox's Orange Pippin, maar in de volksmond worden ze meestal Cox genoemd. Van dit ras zijn er vele variaties met telkens een iets andere kleurstelling. Dit ras bestaat sinds halverwege de negentiende eeuw. Toen is het ras in Engeland geteeld. De Cox is in veel opzichten een goede normale appel. De appel is sappig, stevig en zoet, maar heeft toch een eigen aroma. Cox appels zijn niet erg groot. De appel heeft een oranje blos, vandaar de naam. De Cox is typisch een handappel, maar is ook geschikt om appelsap van te maken.

Elstar

Als er een standaard appel bestaat, dan is het de Elstar wel. Althans in Nederland. Een belangrijke reden daarvoor is dat de appel in Nederland geteeld is. De appel heeft een geelgroene kleur met een felle rode blos. De appel is sappig en stevig. De smaak is een combinatie van zoet en zuur, die de appel lekker fris maakt. Elstar appels zijn ook geschikt om appelsap van te maken.

Het ras is ongeveer ontstaan in 1955. De proefbomen stonden in Elst. Toen de appel commercieel interessant werd, was de eerste naam Elstarie, een combinatie van de plaatsnaam en de voornaam van de geestelijk vader, Arie Schaap. Later is dit verworden tot Elstar. Pas in 1975 is de appel officieel geïntroduceerd. Je kunt gerust zeggen dat de Elstar de Nederlandse appelharten heeft veroverd. Anno 2006 werd op 45 procent van de Nederlandse appelgrond Elstar appels gekweekt.

Golden Delicious

De Golden Delicious is goed herkenbaar aan zijn gele kleur. Daar komt de naam van de appel dan ook vandaan. Het is een stevige, sappige appel met een zoete en licht zure smaak. Naarmate de appel rijper is wordt de kleur feller geel en de smaak zoeter. De appel raakt relatief gemakkelijk beschadigd , dus wees voorzichtig met dit ras. De appel kan prima dienst doen als handappel, maar is ook populair als ingrediënt in salades, taart, sap en appelmoes.

Goudreinette

De echte naam van deze appel is Schone van Boskoop, maar de namen goudrenet en goudreinette worden ook gebruikt. Het ras is halverwege de negentiende in Nederland (Boskoop) geteeld. De appels vallen op door de doffe kleur: geel en rood. De kleur van de appel is afhankelijk van de ondergrond rondom de bomen. De appel is stevig en zuur van smaak. De schil is vrij ruw en droog. Daardoor is de appel niet populair als handappel. De appel wordt echter wel veel gebruikt als ingrediënt. De appel behoudt namelijk zijn smaak en structuur. Erg geschikt dus voor gebak, appelmoes en dergelijke.

Granny Smith

De Granny Smith is een appel duidelijk opvalt tussen de andere in deze lijst. De appel houdt een mooie groene kleur. Maar ook de smaak is anders, namelijk herkenbaar zuur. Dat maakt de appel geliefd en typisch geschikt voor als je eens wat ander wilt. De appel is ook geschikt om te koken en te gebruiken als ingrediënt. Een bijkomend voordeel is dat het vruchtvlees minder snel bruin wordt. De appel is lekker stevig en sappig. De Granny Smith komt van origine uit Australië. Al in 1865 werd dit appelras door Marie Ana Smith gekweekt. Tegenwoordig wordt de appel vooral geïmporteerd vanuit Frankrijk en Chili en is het gehele jaar verkrijgbaar.

Jonagold

De Jonagold is nog zo'n populaire en veel gegeten appel. In België is het zelfs de meest gegeten appel. De appel is, net als de Elstar gebaseerd op de Golden Delicious. Het andere gebruikte ras is een ras met de naam Jonathan, vandaar de naam Jonagold. Dit appelras heeft een geelgroene schil met een rode blos, maar soms blijft de appel helemaal groen of wordt volledig rood. De appel smaakt zoet-zuur en is stevig en sappig. In Nederland is Jonagold na Elstar de meest geteelde appel.

Pink Lady

Pink Lady is een relatief jong appelras. Het is gekweekt in Australië en de ontwikkeling is in 1973 begonnen. Pas in 1990 was de appel goed genoeg en werd er patent aangevraagd en kwam de appel op de markt. De appel heeft een wat rozige blos. De appel kan alleen groeien in een warm klimaat en wordt dus niet geteeld in West-Europa. De appel is populair in het Verenigd Koninkrijk, maar ook in Nederland is de appel regelmatig in de winkel te vinden.

Royal Gala

De Royal Gala appel is ontstaan in de jaren dertig van de twintigste eeuw in Nieuw Zeeland. De appel is populair in bepaalde landen. In Amerika stond de appel in 2006 op de tweede plaats van de lijst van populairste appelsoorten. Ook in het Verenigd Koninkrijk is Royal Gala gewild: ongeveer 20% van de gekweekte appels in dat land zijn van dit ras.

De Royal Gala is middelgroot met een geelrode kleur. Doordat deze appel het hele jaar door verkrijgbaar is, is de appel in Nederland vooral in juni/juli populair. Dat komt omdat de Elstar appels in die periode minder goed zijn. De smaak is zoet en de schil is relatief dun. Het vruchtvlees is wat korreliger dan bij een Elstar. De Royal Gala is primair een handappel.

Lijst van appelsoorten

Hieronder een lijst van bekende appelsoorten. Zoals gezegd zijn er teveel soorten om ze allemaal te noemen. Bovendien zijn veel van die soorten nergens verkrijgbaar.

• Alkmene
• Ariwa
• Braeburn
• Bramley's Seedling
• Choupette
• Cox's Orange Pippin
• Elstar
• Evelina
• Fuji
• Gala
• Glorie van Holland
• Gloster
• Golden Delicious
• Granny Smith
• Greenstar
• Honey Crunch
• Idared
• James Grieve
• Jazz
• Jonagold
• Jonagored
• Jonathan
• Junami
• Kanzi
• Karmijn de Sonnaville
• Notarisappel
• Otava
• Pink Lady
• Pinova
• Rambour d'Hiver
• Red Delicious
• Rajka
• Reine des Reinettes
• Royal Gala
• Santana

Lees verder

• Hoe gezond is fruit: Over vitamines, calorieën en vezels
• De appel: populair in spreekwoorden, gezegdes en verhalen!
• Hoe gezond is een appel?