De rozenbottel (hondsroos)

In december kun je op verschillende plekken in Nederland de rozenbottel vinden. Deze rood tot oranjekleurige vrucht hangt in bossen, bermen en struikgewassen en is een vrucht van de roos. Meestal lopen we achteloos voorbij aan de rozenbottel, maar het is een hele gezonde vrucht die boordevol vitamines zit. Een artikel over de rozenbottel.

De rozenbottel

Een andere naam voor rozenbottel is hondsroos, officiële naam Rosa canina. De struiken van de rozenbottel variëren van één tot drie meter hoog. De rozenbottel komt in de wintermaanden december, januari en februari tot bloei. Rozenbottels worden ongeveer twee centimeter groot en zijn rood tot oranjekleurig. Er bevinden zich binnen in de vrucht verscheidene witte harde pitten. In de zomer heeft de plant grote witte bloemen.

Rozenbottel in de geschiedenis

Rozenbottels worden al jaren gebruikt door de mens. Het meest bekende is dat de rozenbottel gebruikt werd tegen scheurbuik, want hoeveel vitamines appels, sinaasappels en andere vruchten ook hebben, de rozenbottel is nog rijker aan vitamine C. Dankzij het kleine formaat en de hardheid van de vrucht, was het makkelijk om de vruchten mee te nemen aan boord en de zeelieden de vruchten te laten eten. Karel de Grote stelde zelfs grote gebieden beschikbaar voor het verbouwen van de rozenbottel wegens gezondheidsredenen. Later in dit artikel waarom de rozenbottel zo gezond is!

Wintervoedsel

De rozenbottel is een belangrijke voedselbron voor dieren in de winter. De dieren kunnen gemakkelijk de vrucht herkennen en daardoor zijn ze vooral voor vogels een belangrijke voedselbron. In heel Europa, Amerika en Azië doen dieren zicht in de winter tegoed aan de rozenbottel. De hondsroos is voornamelijk te vinden op een vochtige tot droge grond die meestal voedselrijk is. Ook werd de plant gebruik door gemeentes als beplanting van groenstroken.

Rozenbottel en gezondheid

Ondanks het kleine formaat van de vrucht bestaat de rozenbottel uit verschillende vitamines die uitermate goed zijn voor de mens. Als eerste zien we de vitamine C, maar ook andere vitaminen zitten in de rozenbottel zoals vitamine A, diverse vitaminen uit de B serie en vitamine E. Door deze vitamines was de plant in de negende eeuw massaal gepland om diverse ziekten tegen te gaan. De bijnaam in die tijd was dan ook 'plant tegen de dood'.

De rozenbottel gebruiken als voedsel

Toch is de rozenbottel niet populair bij de mens om rauw op te eten, dit komt ook voornamelijk doordat de vrucht erg zuur is. Meestal is de vrucht wel zoeter als er een flinke nachtvorst overheen is geweest. Het is een vrij onbekende vrucht, maar we komen het toch vaker tegen dan we denken. Met name in siropen (Roosvicee), thee en in jams kom je vaak de rozenbottel tegen. Om een rozenbottel te eten of te gebruiken in bijvoorbeeld jam is het aan te raden om de vrucht even te koken. Na het koken laat de schil gemakkelijk los en kun je het vruchtvlees losmaken van de pitten. Met het plukken rondom landerijen moet rekening worden gehouden met het plukken vanaf een meter boven de grond vanwege de vossenlintworm.

Rozenbotteljam

Rozenbotteljam is een jam die makkelijk te maken is. Het eerste is natuurlijk het plukken van de rozenbottel, daarna moet de rozenbottel gekookt worden en na een half uur tot uur kan de rozenbottel worden gezeefd. Dit kan door het vruchtvlees door de mazen van de zeef te drukken met bijvoorbeeld een grote lepel. Afhankelijk van de moes, wordt er suiker toegevoeg daan het geheel. Dit kan op verschillende manieren, zoals met geleisuiker, basterdsuiker of de gewone suiker. De verhouding van de rozenbottelmoes en het suiker is 2:1 (dus voor twee kilo moes is er één kilo suiker nodig). Daarna kook je de moes door en voeg je eventueel naar smaak meer suiker toe. Ook suikervervangers kunnen worden gebruikt om de jam zoeter te maken, zoals honing. Zelfs na het koken blijven er nog veel vitamines over in de rozenbotteljam!