Het ontstaan van en de soorten hamburger

Tegenwoordig heeft de hamburger een negatieve naam gekregen door de lage kwaliteit van het vlees, de slechte omstandigheden waaronder de dieren waarvan het gemaakt is leven en de hoge calorische waarde die de hamburger heeft. Toch hoeft dit niet zo te zijn: hamburgers zijn nu verkrijgbaar in alle soorten en maten.

Ontstaan eerste hamburger

Het ontstaan van de hamburger begint bij de veroveringstochten van Genghis Khan. Zijn strijders te paard hadden een behoefte aan snel te paard kunnen eten opgelost door een stuk rauw fijngesneden rundvlees onder het zadel te leggen tijdens het rijden. Door de bewegingen van het paard en de druk van de ruiter werd dit vlees malsgewreven, waarna het ook tijdens de rit rauw gegeten werd. Vanuit hier zou het uiteindelijk de kleinzoon van Genghis Khan, Kublai Khan zijn, die het “gerecht” naar Rusland exporteerde door de verovering van Moskou. De Russen namen dit gerecht over en verfijnden het door er eieren en uien door heen te mengen, wat het een rijkere smaak gaf.

Verspreiding van het gerecht

In de 15e eeuw zou het rundergehakt uit zijn gegroeid tot een populair gerecht. Naast het eten in de pure vorm werd het ook veel verwerkt in allerlei soorten worst. Het zou echter de Duitse stad Hamburg zijn waar de verdere ontwikkeling van de hamburger plaats zou vinden: vanuit deze grote havenstad was er namelijk in de 17e eeuw een aanzienlijke handel met Rusland, van waaruit de Steak Tartaar mee zou komen naar Duitsland. Deze steak tartaar droeg nog steeds de naam waaronder het volk van Genghis Khan ook wel bekend stond: Tartaren. Ondertussen werd het in Hamburg wel aangepast: het vlees werd nu wel gebakken en er werd een broodje bij gedaan.

Het voordeel van het gerecht, dat nog niet de vorm of smaak van de huidige hamburger had bereikt, was zeker voor zeelieden dat het lang houdbaar was, onder andere door het vele gebruikte zout. Hierdoor was het ideaal om mee te nemen aan boord van schepen, iets dat dan ook veelvuldig gebeurde op de lange tochten naar Amerika in de 18e eeuw. In New York zou het daar bekend komen te staan als Steak op Hamburgse wijze, waarmee diverse eettentjes Duitse klanten probeerden te trekken. Vanuit hier zou het gerecht zich dan ook langzaam weer verder verspreiden, in 1802 kwam het zelfs in de Oxford dictionary terecht onder de naam Hamburg Steak. Het gerecht had echter nog steeds niet de vorm die we nu kennen: het was zout rundergehakt, lichtjes gerookt, met broodkruimels en uien erdoorheen. Voor de Duitsers was dit voedsel dan ook bedoelt voor de minder rijke man: het was niet de hoogste kwaliteit vlees die ervoor gebruikt werd. Dit gerecht staat tegenwoordig bekend als Frikadelle in Duitsland, sommige Nederlandse gehaktballen zijn vergelijkbaar met de Hamburger Steak van toen.

Ontstaan moderne hamburger

De moderne Amerikaanse hamburger zou echter nog niet ontstaan tot tussen 1885 en 1904: ergens in deze periode moet de eerste echte hamburger ontstaan zijn. Wie deze eerste hamburger geserveerd heeft is nog steeds punt van discussie in de geschiedenis, maar voor geen enkele versie van het verhaal is sluitend bewijs te vinden. Wel staat bekend dat hier oorspronkelijk rundervlees werd gebruikt voor de bereiding van de hamburger: tegenwoordig wordt er ook ander vlees gebruikt zoals kip, kalkoen, paard en varkensvlees. Er bestaan zelfs vegetarische hamburgers.

De hamburger tegenwoordig

De bekendste hamburgertenten zijn tegenwoordig toch wel McDonald’s en Burger King. Deze waren echter niet de eerste grote ketens voor wat betreft hambugers: dat moet de zogenaamde Wimpy keten zijn geweest. Deze keten sloot echter haar deuren na het overlijden van de eigenaar. Voor McDonald’s begon het succesverhaal in 1940 met slechts één restaurant. Het duurde nog tot 1953 voordat het succes van dit restaurant ertoe bijdroeg dat er een franchise formule uitgerold kon worden. De originele eigenaars hebben zich al lang laten uitkopen, voor enkele miljoenen en een percentage van de winst.

Naast deze goedkope hamburgerrestaurants worden er ook luxere hamburgers geserveerd in diverse duurdere restaurants. Zo zijn er hamburgers bekend van rond de 150 euro, maar ook van meer dan 500 euro. In dat geval gaat het niet meer om slechte kwaliteit vlees, maar zit er in sommige gevallen Kobe rund op en zelfs eetbaar goud. De normale hamburger zoals deze in de supermarkt te krijgen is, is echter meestal wel van slechte kwaliteit vlees: het beste is om zelf entrecote en steak te malen tot een perfecte hamburger.