Verschillende tegenreacties op trends rondom gezond eten

Vandaag de dag (2017) leven we in een wereld waarbij we telkens geconfronteerd worden met gezond eten. In de supermarkt vind je op bijna alle verpakkingen berichten staan over hoe gezond het desbetreffende product is. In restaurants kan je al bijna niet meer om een verantwoordelijke biologische kaart heen waar extra gezonde producten andere dagelijkse producten vervangen zoals: melk dat vervangen wordt door sojamelk en Coca Cola voor Fritz-Kola. Uit verschillende signalen blijkt dat er een tegenreactie aan het ontstaan is die zich afkeert tegen het gezonde verantwoorde eten.

Waarom vindt deze verandering plaats?

Men wil eten waar hij of zij echt zin in heeft en niet telkens bezig zijn met een gezonde levensstijl. Men streeft nog steeds naar authenticiteit, maar niet meer perse in combinatie met gezondheid. Je ziet dus veel verandering binnen de gedachtegang wat ondanks het minder gezond eten, toch zorgt voor optimisme. Mensen willen zichzelf meer verwennen met lekker eten, maar zijn ervan bewust dat het niet heel gezond is, waarden zoals erkenning en voldoening spelen daarom mee in de gedachtegang.

Waar komt deze verandering vandaan?

Deze verandering komt voort vanuit het individualisme. Men kiest voor zichzelf en voor hetgeen waar ze zich goed bij voelen. Men laat de fysieke gezondheid meer aan zichzelf voorbij gaan en kiest voor hun emotionele gezondheid. Vooral vrouwen gaan massaal ineens gezond eten en overal zie je gezonde menukaarten verschijnen. Om deze reden is het niet gek dat er uiteindelijk ook mensen zijn, die zich daar tegen gaan verzetten (Veranderje, 2011).

Tegenreacties

Wat we nu zien groeien is de 'nouveau snack-cultuur'. Dit vindt plaats in hippe tentjes waar voornamelijk jongeren op afkomen. Eten wat we normaal ervaren als ongezond krijgt hier een authentiek randje. Snacks zoals friet, frikandellen en kroketten worden met de hand gemaakt en geserveerd in combinatie met hippe drankjes. Een ongezonde snack, maar dus wel vers bereid (Brouwer, 2014). Wat daar weer heel goed bij aansluit is de 'hamburger galore'-trend die in 2012 op gang kwam. Je ziet steeds meer hamburgertentjes verschijnen en jongeren zijn er gek op. Het liefst biologisch vlees in combinatie met zelfgemaakt brood en een lekker biertje (Batch Burgers, 2013). In Rotterdam zitten zelfs al zoveel hamburgertentjes, dat ze getest worden door een (onofficiële) keuringsdienst.

Wat we sinds 2013 ook aantreffen is de 'Quick Quick Slow Amerikaans'-trend waaruit blijkt dat steeds meer Amerikaanse producten hier voet aan de grond krijgen. Foodtrends die het in New York goed doen komen al snel naar Nederland. De ei-rijke producten worden vaak vanuit een foodtrucks verkocht, om zo het Amerikaanse sfeertje er aan toe te voegen. Dit is niet alleen een tegenreactie op gezonde voeding, maar ook op de trend lokalisme, waarbij men er steeds meer voor kiest om juist producten van eigen bodem te consumeren. Dit gebeurt niet alleen in Nederland. In Hong Kong zijn 'American Eggs' de eerste keuze voor het ontbijt. Ook hier zie je de Amerikaanse ontbijtgerechten op de menukaarten staan zoals; de pannenkoeken met siroop en boter en de Mexicaanse huevos rancheros. Volgens Marjen Ippel van Talking Food verkeert Nederland in een ‘New York State of mind’ met de voorkeur voor gerechten zoals burgers, spareribs, cheesecake, koffie en zelfgemaakt bier. Volgens Ippel zijn ook de steden zoals London, Parijs en Milaan in de ban van het Amerikaanse eten (Marjan Ippel, 2014).

Je Suis Tosti is in het leven geroepen door de LINDA. In het magazine verscheen een artikel van Linda de Mol waarin ze vertelde dat ze de 'gezondheidsrage' spuugzat was. Volgens Linda is het allemaal wel gezond hoe vrouwen eten, maar voelt het ook aan als een enorme hype. Ze pleit met dit artikel voor vrijheid van ‘etensuiting’: Je Suis Tosti. In het blad stond er ook een foto afgebeeld waarbij Linda een zak friet in haar handen heeft, met de tekst "Rot op met je chiazaad" (Tom Tates, 2015).

Ondervoeding in Nederland

Wat ook voor een tegenreactie zorgt is het feit dat steeds meer kinderen in Nederland ondervoed zijn door te gezond eten. Volgens het AD zijn het vooral de hoger opgeleide ouders die hun kinderen te vaak gezond laten eten. Sandra Schrama, van het Juliana Kinderziekenhuis in Den haag waarschuwt ouders voor 'te gezonde' voeding. "Mensen schrappen steeds meer voedingsmiddelen van het menu: melk, brood, boter. Er blijft minder over dat je wel kunt eten. Te weinig voor een kind dat in de groei is. Zeker als het ook nog veel sport." Aldus Sandra Schrama. Dit probleem komt ook voor bij jonge tienermeisjes. Uit onderzoek blijkt zelfs dat één op de vijf tienermeisjes last heeft van een ongezonde obsessie voor gezond eten. Het gevolg hiervan is de eetstoornis: orthorexia nervosa, wat kan leiden tot depressies, eenzaamheid en paniekaanvallen. Dat zijn dan slechts de emotionele gevolgen. Ook voor je lichaam is dit ontzettend slecht. Het kan namelijk ook leiden tot duizeligheid, langdurige heesheid, ernstige maagklachten, haaruitval, chronische vermoeidheid, gebitsproblemen, menstruatiestoornissen, nier- en leverbeschadigingen, spierkrampen en hartritmestoornissen (Maja Landeweer, 2015). Uit een onderzoek van Stichting Human Concern en Girlscene.nl blijkt dat jonge meiden niet meer doen aan lijnen maar in plaats daarvan proberen gezond te eten. Het probleem zit voornamelijk bij het niet eten van koolhydraten, omdat je daar snel van aan komt. Toch kan je niet zonder koolhydraten. Het kinderziekenhuis in Den Haag raadt nog steeds de richtlijnen van het Voedingscentrum aan.

Voedingsevangelisten

Tim den Besten is een Nederlandse filmmaker die zich afzet tegen Quinoakutten. Quinoakutten zijn mensen die volgens Tim het liefst in openbare ruimten de hele dag over superfoods praten. Hij heeft een column voor het VPRO geschreven over de Quinoakutten. Hierin vertelt hij dat er iets goed mis is met de wereld en dat je de Quinoakutten tegenwoordig overal kan spotten. "Deze voedselevangelisten zijn de jehovagetuigen van de supermarktscene (Tim den Besten, 2014). Begrijp me niet verkeerd: ik ben voor vrijheid van etensuiting. Iedereen mag eten wat hij wil en je mag er ook voor uitkomen. Maar je ziet nu eenmaal nooit een frikandel op instagram." aldus Tim den Besten.