Koken met restjes en kliekjes - tegengaan van verspilling

Er wordt in de wereld, en ook in Nederland, heel veel voedsel verspild. We kopen te veel in en koken te veel dat rechtstreeks bij het afval belandt. Dat is zonde van het eten, helemaal niet duurzaam en zonde van het geld. We kunnen jaarlijks vele tientallen euro’s besparen door beter op de hoeveelheid eten te letten. SIRE startte een initiatief en een website Kliekipedia, die vol staat vol met bespaartips, kooktips en tips om een lekker maaltijd te maken van restjes. De encyclopedie vol tips over kliekjes van Kliekipedia.nl is overgegaan naar het Voedingscentrum.nl.

Kilo's eten in afvalbak

Elk jaar verdwijnen er kilo’s eten in de afvalbak. Per persoon gooien we 50 kilo eten en drinken - restjes, te veel gekookt, te lang bewaard, niet lekker meer – in de afvalbak. Daar kunnen we veel beter mee omgaan. Dat is duurzamer en voordeliger. Verspilling is zonde en met kliekjes zijn lekkere maaltijden op tafel te toveren. Kliekipedia.nl, opgenomen in Voedingscentrum.nl/restjes, is een vergaarbak van recepten en tips, waar we inspiratie uit kunnen halen. De tips en ideeën over koken met restjes en kliekjes werden kan door iedereen worden aangevuld. 'Koken met restjes en kliekjes' is een open platform.

SIRE en reclame

De campagne in 2015 rond Kliekipedia was een initiatief van SIRE, Stichting Ideële Reclame. SIRE brengt maatschappelijke onderwerpen onder de aandacht waardoor ze bespreekbaar worden bij het Nederlandse publiek. Onderwerpen komen via de campagnes van SIRE op de agenda’s van opinieleiders en besluitvormers. SIRE is een onafhankelijke stichting die sinds 1967 bestaat. Een paar voorbeelden van SIRE-campagnes:

• Je bent een rund als je met vuurwerk stunt;
• Handen af van onze hulpverleners;
• Stop digitaal pesten;
• Kort lontje;
• We worden ongemerkt steeds asocialer.

Verspilling

Wij verspillen veel in Nederland. Te veel en daar kunnen we zelf iets aan doen. We gooien meer weg dan we zelf denken en elke dag een beetje is over een jaar een hele bult afval. Die voedselverspilling is onnodig, duur en een belasting voor het milieu.
De feiten over verspilling (2015):

• Jaarlijks verspillen consumenten 0,8 miljard kilo;
• omgerekend in euro’s is dat 2,5 miljard euro;
• we verspillen 14% eetbaar voedsel;
• per jaar is dat 47 kilo per inwoner;
• per jaar is dat 105 kilo per huishouden;
• per persoon gooien we 150 euro per jaar weg;
• per huishouden gooien we 340 euro per jaar weg;

Nog te eten - wel zo duurzaam

Een deel van wat we weggooien is nog te eten. Wat we het meeste weggooien is

• zuivel
• brood
• koekjes
• groente
• fruit
• saus en vet
• aardappelen
• vlees
• rijst
• pasta

Koken met kliekjes en restjes

Een belangrijke oorzaak van eten weggooien is dat er teveel gekocht wordt. We laten ons verleiden tot de aankoop van aanbiedingen of we kopen te grote hoeveelheden en te grote verpakkingen. Eenmaal thuis blijken we dat allemaal niet nodig te hebben en lang niet allemaal te gebruiken. Ook koken we teveel. Het afpassen van een juiste hoeveelheid rijst of pasta scheelt niet alleen in het buikje, want veel op tafel doet veel eten; afgepaste hoeveelheden voorkomt ook dat er restanten pasta en rijst in de afvalbak belanden.

We koken structureel te veel, vooral van rijst, pasta en aardappelen. Boodschappen doen met een boodschappenlijstje laat ons bewuster inkopen met als gevolg dat er minder hoeft te worden weggegooid en dat scheelt aanzienlijk in de portemonnee.

Tenminste Houdbaar Tot - THT

Sinds de houdbaarheidsdatum op de verpakkingen van ons voedsel staat, wordt er meer weggegooid uit angst dat het niet goed meer is. Voorheen roken en proefden we of iets nog eetbaar was en tegenwoordig zoeken we naar de houdbaarheidsdatum op de verpakking. De THT-datum is de Tenminste Houdbaar Tot-datum. Dit is niet de uiterste houdbaarheidsdatum. Kijken, ruiken en proeven is hier aan te bevelen, omdat veel van de producten nog eetbaar zijn. De THT-datum is de datum tot wanneer de producent de kwaliteit gegarandeert. Na de THT is het vaak nog prima in te nemen, alleen geeft de producent er geen garantie meer op. Blikgroente, koffie, thee, pasta, snoep, rijst, siroop: het zijn allemaal producten die na het verstrijken van de THT-datum niet zonder slag of stoot in de container hoeven te worden gekieperd. Hier is kijken, ruiken en proeven het parool.

Te Gebruiken Tot - TGT

De TGT-datum staat op voorverpakte bederfelijke waar. TGT betekent Te Gebruiken Tot. De datum op het product is de laatste dag dat je het veilig kunt eten. Daarna kunnen bijvoorbeeld bacteriën, die je niet kunt zien en soms ook niet ruiken of proeven, zorgen voor narigheid. Producten met een overschreden TGT-datum moet je weggooien.

Bespaartips ter voorkoming van voedselverspilling

Er zijn slimme tips die je helpen bij het voorkomen van voedselverspilling. Op de website van Kliekipedia staan lekkere recepten met kliekjes.

1. Kijk kritisch naar wat je in jouw huishouden weggooit en pas daar je koopgedrag op aan;
2. Stel een weekmenu samen en kijk wat in de aanbieding is. Kijk naar je eigen voorraad en bepaal wat je aan moet vullen;
3. Maak een boodschappenlijstje voor je naar de supermarkt gaat;
4. Maak wat lekkers van kliekjes;
5. Laat je niet uit het veld slaan door de THT-datum;
6. Gebruik het vriesvak van je koelkast door bijvoorbeeld brood en restjes in te vriezen;
7. Kook niet te veel;
8. Bewaar je producten slim;
9. Koop niet te grote hoeveelheden in;
10. Hou rekening met FIFO, First in First Out: wat het langst in de kast ligt gebruik je het eerst.

Voorbeeld uit kliekjesboek
Om te illustreren wat er te maken is van bijvoorbeel oud brood, geven we hier het recept voor het maken van croutons. Dit recept staat ondermeer op de website van www.kliekipedia.nl en in Het nieuwe Kliekjesboek. Croutons ruimen al je oude brood op en ze zijn heerlijk bij een soepje of op een salade. Hoe eenvoudig kan het zijn? Het oude brood dat droog is maar nog niet beschimmeld, snijd je in kleine dobbelsteentjes en daar sprenkel je olijfolie overheen. Die blokjes kun je op de bakplaat in 15 minuten knapperig bruin bakken. Ze moeten wel af en toe even omgeschept worden, zodat alle kanten bruin worden.

Bakken in een koekepan wil ook. Wil je een knoflooksmaak dan kun je er een geperst knoflookteentje doorheen roeren.

Oud brood kan in blokjes gesneden prima in het vriesvak bewaard worden tot het moment dat je een soep hebt gemaakt waar croutonnetjes niet bij misstaan. De blokjes leg je zo uit het vriesvak op de bakplaat en daar sprenkel je de olijfolie overheen. Het brood hoeft niet eerst te worden het ontdooit.

SIRE

Danzigerkade 221
1013 AP Amsterdam
Telefoon: +31 20 441 06 77
E-mail: info@sire.nl

Website Voedingscentrum

De initiatief van Kliekipedia heeft tot doel een encyclopedie te vormen voor tips op het gebied van recepten voor het maken van lekker hapjes en maaltijden van restjes en op het gebied van gebruiken wat we in huis hebben en minder eetbare dingen weggooien. Iedereen kan tips toevoegen aan het open podium. De website is opgegaan in die van het Voedingscentrum en is te vinden op www.voedingscentrum.nl/restjes.

Lees verder

• Voedselverspilling en Kliekjesdag