Het brouwen van pilsener (bier) in Nederland

De meest gedronken biersoort in Nederland dat doorgaans ook gewoon 'bier' wordt genoemd komt van oorsprong uit het huidige Tsjechië. De biersoort met een goudgele kleur heeft een bittere smaak. Het is een lichte soort bier en heeft een alcoholpercentage van ongeveer 5%. Pilsener wordt in de volksmond ook wel 'bier', pils, pilsner of pintje genoemd. Wat ook gebeurt is dat er wordt besteld door middel van het soort glas waarin het pils is geschonken, bijvoorbeeld een fluitje of vaasje.

Oorsprong

Pilsener is ontstaan in de tijd dat het huidige Tsjechië onderdeel was van het Oostenrijks-Hongaarse Rijk. Het werd voor het eerste gebrouwen in de stad Pilsen (Plzeň in het Tsjechisch). Dit gebeurde in 1842. Aan de stad van oorsprong dankt dit meest gedronken bier zijn naam. In de beginjaren van pils was het niet altijd mogelijk om de drank te brouwen, dit kwam door de afhankelijkheid van grotten, kelders of andere koude plekken. Pilsener is een ondergistend bier, wat betekent dat het enkel bij koudere temperaturen kan worden gebrouwen. Afhankelijk van het soort bier, wordt ondergistend bier tot een maximum van 12 graden Celsius gebrouwen. Pilsener wordt echter gebrouwen tussen de 0 en 5 graden Celsius. De afhankelijkheid van de beginjaren is er tegenwoordig niet meer. Het brouwen van de biersoort gebeurt in speciale koelruimten, waardoor de kwaliteit van het pils constant is. De ideale temperatuur voor het consumeren van pilsener is 4 graden Celsius.

Brouwen van pilsener in Nederland

De nieuwe biersoort pilsener verspreiden zich al snel over Europa. Met name in de noordelijke landen van Europa, waar de juiste temperaturen waren om te brouwen. Ook in Nederland wordt als snel pilsener gebrouwen door verschillende kleinere brouwerijen. Gedurende de 19de eeuw krijgt pilsener snel meer bekendheid. Heineken begint in 1873 al met het brouwen van pilsener. Een andere grote (huidig) brouwer die pilsener ging brouwen was Brand in 1902. Mede hierdoor maakte het merk een enorme groei door, waarmee het meer dan regionale bekendheid kreeg.

Internationale opkomst van Heineken als biermerk

Door de recessie in het begin van de 20ste eeuw en de oorlog die daarna plaatsvond in Nederland werd de bierconsumptie aanzienlijk geraakt. Veel brouwerijen gingen failliet. Na de Tweede Wereldoorlog werd pilsener het meest populaire bier op de markt. Heineken nam hierin een voortrekkersrol. Als één van de eerste bedrijf zagen zij het grote belang van marketing in en hierdoor groei Heineken enorm. Parallel aan deze marketingstrategie kocht Heineken andere brouwerijen op. Hierdoor groeide het bedrijf niet enkel uit tot de allergrootste in Nederland, ook internationaal werd Heineken het meest gedronken pilsener. Inmiddels is deze nummer één positie voor het merk Snow uit China.

Ingrediënten en bereiding

De ingrediënten van pilsener zijn mout, hop, water en gist. Dit is de basis van alle soorten pils die verkrijgbaar is. Mout is graan dat ontkiemd en vervolgens gedroogd is. Hop zijn de vruchten van hopplanten. Deze plant wordt over de hele wereld geteeld. Er zijn verschillende soorten hop, waardoor de smaak van het pils kan worden beïnvloed. Gist zijn schimmels die aan het brouwsel worden toegevoegd en onder andere zorgen voor de alcohol in de drank.

In sommige gevallen voegen brouwers karamel, suikers of ongemouten granen toe aan de brouwsels. Geen van deze ingrediënten heeft een enorme invloed op de smaak, maar is voor andere doeleinden toegevoegd. De laatste twee ingrediënten worden gebruikt om het alcoholpercentage in de drank te verhogen. Karamel wordt gebruikt om het pils een andere, donkerdere kleur te geven.

Pilsener is een ondergistend bier, ook wel een 'lager' genoemd. Dit betekent dat tijdens het brouwen van het bier het gist naar de bodem van de kuip zakt. Om dit voor elkaar te krijgen wordt er gebrouwen in speciaal gekoelde ruimtes. De rijpperiode bedraagt ongeveer 4 weken. Na deze periode wordt het pils gefilterd. Een groot deel van de oorspronkelijke smaak van het pils gaat hierbij verloren. De smaak zoals deze verkocht zal worden ontstaat tijdens dit filterproces. Het pils krijgt door dit filteren ook de goudgele, heldere kleur waarmee het in de winkel en horeca te verkrijgen is.

Brouwers in Nederland

In Nederland zijn er een aantal bekende biermerken die pilsener brouwen. Een aantal hiervan is ook op internationaal vlak een grote speler. In onderstaande tabel staan de grootste brouwers van pils in Nederland.

000

Kleinere pilsenermerken in Nederland

Dit zijn de grootste Nederlandse pilsenermerken. Er zijn er echter nog veel meer, waarvan een deel eveneens landelijk en internationaal opereert. Een ander deel van de brouwers is voornamelijk lokaal en regionaal gericht. Deze bieren krijgen vaak een bijzondere naam en hebben een unieke smaak. Deze soorten pilsener worden bijvoorbeeld niet gefilterd, waardoor de smaak van het pils sterker is. In totaal zijn er in Nederland ongeveer 100 verschillende soorten pilsener te koop. Deze komen niet allemaal van oorsprong uit Nederland.