Help, mijn bier is warm

In Nederland en België worden tal van uitstekende bieren gebrouwen. We laten ons een lekker pilsje of biertje op zijn tijd graag goed smaken. De bierdrinkers zullen het beamen: te warm bier is eigenlijk niet te drinken. Bier of frisdrank uit een goed gekoelde koelkast smaakt een stuk beter. Maar als je die niet hebt? Hoe koel je bier, als je geen koelkast tot je beschikking hebt?

Bier in de koelkast

Dankzij de koelkast kunnen we hele verzamelingen van uitgelezen biertjes gekoeld klaar hebben liggen. We hoeven onze hand maar uit te strekken en we kunnen genieten van onze voorraad. Heerlijk, zo'n koel biertje. Trouwens, ook de niet-alcoholische frisdranken hebben we zo gekoeld onder handbereik.

Warm bier en geen koelkast?

Wie wel eens kampeert en de ouderwetse kampeerplekken opzoekt, de plekken waar geen stroompunten zijn en dus elektrische apparatuur waardeloos is, die moet andere methodes gebruiken om dankzij het gekoelde biertje of colaatje toch het hoofd koel te krijgen.

Koelbox

Alternatief één is de koelbox. Daar leg je enkele koelelementen in, die je met behulp van de diepvries voor je vertrok stevig hebt ingevroren. De kou van de elementen zorgen voor de nodige koeling in de koelbox. Deze methode kent een paar nadelen. Allereerst werkt dit alleen maar zolang de koelelementen nog bevroren zijn. Dat wil zeggen, na een paar uur is het over. Niet erg geschikt voor een lange vakantie, tenzij je op je camping die elementen ergens in de vriezer kunt leggen. Ander nadeel is de hoeveelheid condenswater die zich op de bodem van je koelbox gaat verzamelen.

Geen koelkast maar ook geen vriezer

Als je geen koelkast hebt, maar ook geen vriezer waar je regelmatig je koelelementen onder het nulpunt brengt, dan moet je je toevlucht nemen tot ouderwetse methodes. We roepen de natuur te hulp.

Water

Bij veel tenten op de camping zie je vaak een bak met water waarin enkele flesjes bier drijven. De gedachte is simpel: water is koeler dan de warme lucht, dus als je bierflesjes in water legt, zullen deze de watertemperatuur krijgen. Dan moeten ze er wel een tijdje inleggen, natuurlijk. De methode werkt, het bier wordt koeler. Zorg er voor dat je waterbak niet in de zon komt te staan, want dan krijg je ongewenste tegenstrijdige effecten. Maar helaas, je bier wordt niet koeler dan het water.

Watertemperatuur lekker?

Hoewel het bier koeler is geworden dan de lucht, is het nog steeds niet echt koel. De temperatuur van water is meestal net iets hoger dan je voor bier graag hebt. Vergeet niet dat het water door de dag heen ook door de warmere lucht wordt opgewarmd. Het wordt al beter als je regelmatig het opgewarmde water voor vers, koel water vervangt.

Stromend water

Heb je geluk, en staat je tent toevallig langs een stromend bergbeekje, dan kun je daar je flesjes bier inzetten. Goed uitkijken dat de stroom ze niet meeneemt! Zeker als je bergbeekje smeltwater aanvoert, dan kan het water aardig fris zijn. Ideaal om biertjes in te koelen.

De natuurkunde komt te hulp

Niet iedereen die kampeert is zo fortuinlijk een uiterst koel bergbeekje langs de tent te hebben. Hoe krijg je dán je colaatje koel? We gaan te rade bij de natuurkunde, specifiek: bij de faseovergang.

Faseovergang

Als een stof overgaat van de ene fase in de andere, dan kost dat energie. Een faseovergang is het veranderen van een bepaalde stof van vast naar vloeibaar, of van vloeibaar naar gasvormig. Het smelten van ijs of het verdampen van water kost energie. Warmte is energie. Als we de aanwezige warmte gebruiken voor een faseovergang, dan krijgen we verkoeling.

Voorbeeld

Iedereen die wel eens een tijdje in een nat shirt heeft rondgelopen weet: je krijgt het koeler, of zelfs koud. Het water dat in het natte shirt zit verdampt. De benodigde warmte komt van jou. Als je te lang te nat blijft kun je zelfs onderkoeld raken. Je raakt meer warmte kwijt dan je lichaam aan kan voelen, waardoor je lichaamstemperatuur gaat zakken. Zakt deze teveel, dan krijg je problemen.

Toepassen

We kunnen van dit voorbeeld wel gebruik maken. Water dat op een natte fles zit verdampt, en haalt zijn warmte van de temperatuur van de fles en zijn inhoud. Een natte fles bier zal daarom sneller koelen dan een fles bier in een emmertje water. Omdat de nattigheid van de fles afloopt en bovendien snel verdampt is, slaat het proces snel om. Een droge fles warmt weer op aan de omgevingstemperatuur. Je moet de fles dus wel nat houden.

Shirt

In het voorbeeld hierboven hadden we het over iemand die (te lang) in een nat shirt rondloopt. Dat kunnen we ook gebruiken voor ons flesje. Neem een sok, maak die nat en stop de fles erin. Laat de fles zo staan, dat de wind erbij kan, zodat de verdamping sneller gaat en dus meer warmte wordt onttrokken aan de fles. Als je de sok regelmatig weer vochtig maakt, kan het hele proces langer doorgaan.

Wondermiddel

Bovenstaande methode werkt, maar verwacht geen wonderen. Zo koel als je biertje uit de koelkast zal het wel niet worden. Maar álles is beter dan lauw-warm bier...